Ένας Ziller στην πλατεία Αγίας Ειρήνης

Ο Ernst Ziller είναι αυτός που χάρισε στην Αθήνα μια αρχιτεκτονική εξαίσια και τα έργα του είναι ορόσημα της σημερινής πόλης. Είναι όλα ένας λόγος που λέει κάποιος ότι η Αθήνα είναι όμορφη. Ο Ziller τελικά επηρέασε την ελληνική αρχιτεκτονική, περισσότερο από κάθε άλλο αρχιτέκτονα, και έδωσε στην Αθήνα ευρωπαϊκό χαρακτήρα.  Και ιδού τώρα, που έχω το γραφείο μου μέσα σε ένα τέτοιο, δικό του κτήριο. Ιδού και η μικρή του ιστορία.

Ανάμεσα στα ιστορικά κτίρια της παλιάς αγοράς των λουλουδιών γύρω από την πλατεία της  Αγίας Ειρήνης υπάρχει ένα εντυπωσιακό τριόρωφο νεοκλασικό αρχοντικό, που χτίστηκε και σχεδιάστηκε από τον διάσημο Γερμανό αρχιτέκτονα Ernst Ziller κατά τη διάρκεια 1893. Αυτό το μέγαρο στην κτίστηκε ως κατοικία της οικογένειας Καράγιαννη και ήταν ένα διώροφο κτίριο στην αρχή.

Η οικογένεια Καράγιαννη είχε αγοράσει τη γη από τον προηγούμενο Τούρκο ιδιοκτήτη υπογράφοντας τη σύμβαση – το παραδοσιακό “hotzeti» (όλα αυτά τα τουρκικά συμβόλαια αναγνωρίζονταν ως νομικές πράξεις από τον πρώτο Έλληνα βασιλιά Όθωνα).

Ο Τσίλερ σχεδίασε το κτίριο σύμφωνα με τη νεοκλασική αρχιτεκτονική. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία του στυλ του είναι οι σκάλες: είναι πάντα μαρμάρινες και τα σκαλιά είναι ενσωματωμένα στους τοίχους, δίνοντας ένα είδος θεατρικής γοητείας σε όλη την κατασκευή, ακόμη και σε στενούς χώρους. Πέτρες από την περιοχή της Ακρόπολης χρησιμοποιήθηκαν στο υπόγειο και το ισόγειο του παλαιότερου κτιρίου.

Ένας τρίτος όροφος προστέθηκε στα 1930 και μετά από εκείνη την εποχή το αρχοντικό νοικιάστηκε για να λειτουργεί ως ξενοδοχείο με το όνομα “Park”. Ήταν ένα αρκετά δημοφιλές ξενοδοχείο στο κέντρο της Αθήνας, κυρίως μεταξύ των μελών της Βουλής των Ελλήνων τα οποία έρχονταν στην Αθήνα από επαρχιακές περιοχές της χώρας. Αυτό το ξενοδοχείο ήταν το σπίτι τους στην Αθήνα και όλα τα δωμάτια τους είχαν τηλέφωνα, μια σπανιότητα της εποχής εκείνης. Βλέπω σε κάποιες παλιές πόρτες ακόμη τα νούμερα των δωματίων του “Park”..

Το ισόγειο του αρχοντικού φιλοξενούσε τότε καταστήματα κλωστοϋφαντουργίας, τα περισσότερα εκ των οποίων ανήκαν σε μέλη της εβραϊκής κοινότητας της Αθήνας. Μερικές ιστορίες λένε ότι τα υπόγεια του μεγάρου Καραγιάννη χρησιμοποιήθηκαν για να είναι καταφύγιο για τους Εβραίους κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής της Αθήνας (1941-1944).

Το  ξενοδοχείο “Park” ήταν σε χρήση κατά τη διάρκεια του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου και δεν υπέστη σοβαρές ζημιές. Λειτουργούσε δε μέχρι το 1965-1966. Μετά την περίοδο αυτή το ιστορικό κτήριο ήταν νοικιασμένο εμπόρους που που έκαναν εισαγωγή προϊόντων κλωστοϋφαντουργίας από τη Βραζιλία. Λόγω ορισμένων νέων νόμων που μπήκαν σε ισχύ κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 η αγορά υφασμάτων γύρω από την οδό Αιόλου και την πλατεία Αγίας Ειρήνης άρχισε να καταρρέει. Μετά το 1990 και μέσα από την τελευταία δεκαετία του 20ου αιώνα, οι περισσότερες από τις παλιές αποθήκες της κλωστοϋφαντουργίας και καταστήματα έκλεισαν για πάντα …  Η περιοχή ωστόσο γύρω από την πλατεία Αγίας Ειρήνης και τους γύρω δρόμους ως σήμερα λέγεται υφασματάδικα.

Μετά το 2000 (και τον καταστροφικό σεισμό του 1999 που έπληξε την Αθήνα και την Αττική) άρχισε ένα πρόγραμμα αποκατάστασης του παλιού αρχοντικού. Στο τέλος το κτίριο ήταν σταθερό και ασφαλές πάλι (είναι ένα από τα 10 καλύτερα στατικά ανακαινισμένα παλιά κτίρια στην Αθήνα!). Το νέο χρώμα της πρόσοψης είναι ροζ, όπως οι εμπειρογνώμονες στον τομέα της αρχιτεκτονικής Ziller πρότειναν (το παλιό χρώμα ήταν ανοιχτό μπλε και γκρι), επειδή ταιριάζει με τα χρώματα που κάποτε ήταν ζωγραφισμένος ο ναός του Παρθενώνα, στην Ακρόπολη! Το κτίριο είναι ένα πολύ καλό δείγμα της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής και είναι πολύ καλά συντηρημένο ως σήμερα, διατηρώντας την αυθεντική ατμόσφαιρα της παλιάς πλατείας.

Σήμερα, σε έναν κύκλο της ιστορίας των πόλεων, η οδός Αιόλου και τη γειτονιά της πλατείας Αγίας Ειρήνης είναι και «της μόδας». Η γενναία αποκατάσταση των παλαιών κτιρίων, τα ανοίγματα νέων καταστημάτων, τα πολλά μπαρ, εστιατόρια και καφετέριες, η επιβίωση της παλιάς κλωστοϋφαντουργίας (ακόμη και σε λιγότερα καταστήματα), μαζί με τη δημιουργία μικρών γκαλερί, χώρων τέχνης, μικρών βιβλιοπωλείων και την ύπαρξη της πολύβουης αγοράς τροφίμων της Αθήνας είναι ορισμένα από αυτά τα”μικρά” γεγονότα στην ιστορία των δρόμων των πόλεων που σηματοδοτούν  ίσως κάτι περισσότερο.

Δεν ξέρω ποιο θα είναι αυτό.

Εγώ απολαμβάνω απλώς τη λιακάδα από το παράθυρό μου…