Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας ιππότης που τον έλεγαν Κουτρούλη. Ιωάννη Κουτρούλη. Ο καιρός ήταν πολύ παλιά και ο Κουτρούλης ήταν ιππότης στην Ενετοκρατούμενη Μεθώνη, στην Πελοπόννησο (τον καιρό της πρώτης Ενετοκρατίας, την περίοδο 1209-1500).
Εκείνα τα χρόνια λοιπόν ο Κουτρούλης ερωτεύτηκε την ωραία πλην παντρεμένη Ασάνα. Καθολικός αυτός, καθολική εκείνη, το διαζύγιο ήταν σχεδόν αδύνατο να βγει, ώστε να παντρευτούν (οι κακές γλώσσες λένε ότι συζούσαν παρανόμως!). Μόνο ο Πάπας μπορούσε να λύσει καθολικό γάμο.
Ο Κουτρούλης περίμενε 14 χρόνια παρακαλώ (άλλοι λένε 17!) ώσπου να πάρει εκείνη διαζύγιο – διότι τελικά ο Πάπας είπε το ναι- και να παντρευτεί σε έναν από τους πιο ξακουστούς γάμους της Ελλάδας. Είναι ο διάσημος – ως σήμερα – «γάμος του Κουτρούλη».
Γιατί τα σκέφτομαι όλα αυτά; Γιατί τα γράφω; Μα βρίσκομαι μέσα στο κάστρο της Μεθώνης και διαβάζω ιστορία πάνω στις φαγωμένες από τη αρμύρα επάλξεις της θαλασσινής πύλης του κάστρου.
Ακούω τη θάλασσα. Τρώει τα πέτρινα τείχη αργά, ηδονικά σχεδόν, με μικρούς υγρούς ήχους. Εδώ έγινε (γύρω στα 1394 περίπου) ο θρυλικός γάμος του Κουτρούλη. Αυτά συνέβησαν όταν στο γρασίδι που σκεπάζει σήμερα το κάστρο βρισκόταν μια πολιτεία.
Που πήγε σήμερα η πόλη εκείνη; «Εκτός από τα τείχη, μια εκκλησία και τα χαμάμ όλη η πόλη λιθολογήθηκε μετά την απελευθέρωση το 1828 για να χτιστεί εξωτερικά πλέον η Μεθώνη» μου έλεγε νωρίτερα όταν πίναμε καφέ στην καινούρια πόλη ο Διονύσης Ψαλίδας, Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Μεθώνης. «Η νέα πόλη έγινε όλη σε σχέδια των Γάλλων του στρατηγού Μεζόν οι οποίοι και κατέλαβαν την πόλη από τους τουρκοαιγύπτιους».
Τι κάστρο όμως ε; Ένα από τα φωτογενέστερα της Ελλάδας. Χτισμένο δίπλα στο νερό και με ηλιοβασιλέματα να τα πιείτε στο ποτήρι. Βρίσκεται όμως και σε ένα στρατηγικότατο πέρασμα.
Δύο πολέμους έκανα οι Βενετοί με τους Τούρκους για να το πάρουν. Βρίσκεται στα μισά της θαλάσσιας διαδρομής Βενετία – Άγιοι Τόποι. Τους πιο ακμαίους της αιώνες της Δημοκρατίας του Αγίου Μάρκου, το κάστρο της Modon όπως το έλεγαν, φύλασσε και έλεγχε τη ναυσιπλοϊα και τα βενετσιάνικα συμφέροντα.
Οι Βενετοί έχτισαν το πανίσχυρο κάστρο τους στα ερείπια της αρχαίας Μοθώνης που βρισκόταν εδώ, στο βράχο που είναι χτισμένο σήμερα το φρούριο Μπούρτζι. “Μόθων λίθο” ονομάζει ο Παυσανίας εκείνη την αρχαία πόλη.
Στα 1500 οι Τούρκοι του Βαγιαζήτ πάτησαν τη Μεθώνη εισβάλλοντας από τις αφύλαχτες επάλξεις. Τις οποίες εγκατέλειψαν οι εφησυχασμένοι (από την πληροφορία πως ερχόταν βενετσιάνικη βοήθεια ) χριστιανοί.
Διασώθηκαν ανατριχιαστικές λεπτομέρειες των φρικαλεοτήτων της εισβολής. Οι Τούρκοι μετά το τέλος της σφαγής έστησαν ένα πύργο με τα κεφάλια όλων των αρσενικών (από 12 ετών και πάνω) επιχρισμένο με ασβέστη και ορατό από τα διερχόμενα πλοία…
Οι Βενετοί τελικά ξαναπήραν τη Μεθώνη την περίοδο 1686-1715, αλλά μετά την άρπαξαν πάλι οι Τούρκοι.
Τέρμα το μάθημα ιστορίας. Περνάω από το βυζαντινό εκκλησάκι, της Αγίας Σοφίας.Είναι νοικοκυρεμένο και βρίσκεται σε γραφικότατη θέση: έμαθα πως γίνονται γάμοι εδώ. Α, μα θα είναι πολύ έξοχοι γάμοι. Από ατμόσφαιρα τουλάχιστον θα… σκίζουν. Ελπίζω βέβαια οι καλεσμένοι να μην διαβάσουν την αιματοβαμμένη ιστορία του κάστρου…
Το χαμάμ είναι μισοκατεστραμμένο, γραμμένο με σπρέι και αρωματισμένο σαν αποχωρητήριο. Λυπηρό.
Κινούμαι νότια. Η θάλασσα φέρνει μια πολύ γλυκιά μυρωδιά από φύκι και αχιβάδα. Περπατάω πάνω στα ανοιξιάτικα αγριόχορτα που πολιορκούν το παλιό λιθόστρωτο, τον κεντρικό δρόμο της αγοράς της παλιάς Μεθώνης. «Σε αυτό το δρόμο, στην δεύτερη τουρκοκρατία (μετά το 1715) λειτουργούσε ένα από τα μεγαλύτερα σκλαβοπάζαρα της Μεσογείου. Γυναίκες και παιδιά ήταν αραδιασμένοι σε πάγκους» μου έλεγε στο τηλέφωνο χτες ένας φίλος αρχαιολόγος από την Πύλο.
Το καλό με φρούρια τόσο ωραία διατηρημένα και ελάχιστα δημοφιλή είναι πως μπορείς να σταματήσεις στη γαλήνη, μακριά από ορδές τουριστών (όχι, εδώ δεν έχει τέτοιες ορδές…) και να στοχαστείς πως ήταν κάποτε εδώ η ζωή. Θες και ένα καλό σχέδιο βέβαια. Αλλά και μπόλικη φαντασία. Το κάστρο της Μεθώνης προσφέρεται για τέτοιους στοχασμούς.
Να εκεί έχει λείψανα σπιτιών. Πιο πέρα είναι οι μεγάλοι προμαχώνες. Ο ανατολικός προμαχώνας της εισόδου χτίστηκε κατά τη δεύτερη περίοδο της Βενετοκρατίας (1686-1715), στις εργασίες διεύρυνσης της τάφρου, που περιέβαλε τις οχυρώσεις προς την πλευρά της στεριάς, έργο που υλοποιήθηκε από τον στρατηγό Antonio Loredan.
Ο δυτικός προμαχώνας (προμαχώνας Bembo) κατασκευάστηκε τον 15ο αιώνα. Η υπόλοιπη βόρεια πλευρά του τείχους άλλαξε διάφορες όψεις ως αρχές του 18ου αιώνα και από τότε ως σήμερα είναι ίδια.
Ναι, εντάξει καλά τα λέει η ιστορία… αλλά η ζωή; Πώς να ήταν; Πως ζούσαν εδώ οι ιππότες, πως ήταν αραδιασμένοι οι σκλάβοι στο δρόμο της αγοράς; Τι γινόταν εδώ στις αλυσιτελείς πολιορκίες, τι πανικός έπεφτε μόλις πλησίαζαν εχθρικές γαλέρες στο θαλάσσιο στενό της Σαπιέντζας;
Τα λέω κάπως φωναχτά; Μπα. Κανείς δεν απαντά. Κάτι γάτες μόνο τσακώνονται για ένα σαυρίδι που βούτηξαν από το πανέρι ενός ψαρά έξω από τα τείχη.
Περνώ από την πύλη της θάλασσας την οποία σχηματίζουν δύο τετράγωνοι πύργοι ύψους 16 μέτρων. Άσπρα βράχια και αχινοί στολίζουν το ρηχό βυθό στο πέρασμα για το Μπούρτζι τον έσχατο οκταγωνικό πύργο. Φυλακή και τόπος εκτελέσεων στη Τουρκοκρατία, φωλιά για αγριοπερίστερα σήμερα, αντηχεί ολάκερο από το κύμα. Λιγοστό φως πέφτει στους πράσινους από την υγρασία τοίχους, τον τούβλινο θόλο, τα σκουριασμένα κάγκελα. Ανατριχιάζω στη σκέψη όλων όσων άφησαν εδώ την στερνή τους πνοή. Κάποιος πιο ευαίσθητος από εμένα ίσως αφουγκραζόταν και τις οιμωγές των φυλακωμένων μέσα στα αρμυρά λασπόνερα…
Αγριεύτηκα… Και η ξαφνική, μολυβένια συννεφιά χαλάει το εκθαμβωτικό ηλιοβασίλεμα που βλέπεις συνήθως από τις επάλξεις. Φεύγω από την ανατολική πλευρά, έξω από τα τείχη, στην παραλία. Δίπλα μου κόκκινες ψαρόβαρκες καθρεφτίζονται στην διάφανη άμμο του βυθού. Ένας ψαράς παραγαδιάρης κοιτάζει σκεφτικός την φτωχή του ψαριά. Μόνο ένας θεόχοντρος σαργός λαμπυρίζει στο πανέρι του.
«Ε.. μπαρμπα Νίκο… τίποτε σήμερα;» του φωνάζω.
«Σκάρτα ρε λεβέντη… σκάρτα… Βρε μπας και είδες ένα γάτο που μου βούτηξε ένα σαυρίδι;» με ρωτάει.
Δεν πρόδωσα τη γάτα. Είπα πως δεν είδα τίποτε και έφυγα με αργά βήματα πάνω στην τριζάτη αμμουδιά…
Που βρίσκομαι;
Η Μεθώνη βρίσκεται στην νοτιοδυτικότερη άκρη της Πελοποννήσου. Ο συντομότερος δρόμος για να φτάσεις εκεί είναι μέσω Καλαμάτας – Πύλου.
Πρέπει να έχετε συνδεθεί για να σχολιάσετε.