Η Καβομαλούσσα στο γκρεμό

Μου αρέσει το περπάτημα. Τα πιο ωραία μέρη στην Ελλάδα εξάλλου μπορείς να τα γνωρίσεις με τα πόδια. Όταν ο καιρός είναι καλός… μα τι λέω τώρα; Ο καιρός δεν είναι καλός . Βρέχει σήμερα με το τουλούμι… Οδηγώ το τζιπ στους χωματόδρομους μετά τον Προφήτη Ηλία (της Νεάπολης Λακωνίας: έχει χιλιάδες τέτοια ξωκλήσια η Ελλάδα…)  και η λάσπη πέφτει ως το παρμπρίζ. Χάλια πολλά.

Μέσα στο αμάξι ο Νεαπολίτης φίλος μου λέει ιστορίες από κυνήγια στα βουνά του Καβομαλιά. Ναι προς τον Καβομαλιά πάμε να περπατήσουμε. Τι είναι ο Καβομαλιάς; Είναι η νοτιοανατολικότερη άκρη της Λακωνίας, η έσχατη απόληξη του βουνού Πάρνωνας, είναι τοπίο απαράμιλλης ομορφιάς. Είναι όμως και ένας από τους γνωστότερους κάβους της Ελλάδας. Φημισμένος για τους φουρτούνες του, για τα ναυάγιά του κι αγια τους πολλούς λογοτέχνες που τον έχουν υμνήσει. Ο Στράβων ίσως περισσότερο απ όλους περιέγραψε την μοιραία αγριάδα του Κάβου με το απόφθεγμα «…Όταν παρακάμψεις τον Μαλέα ξέχασε τους δικούς σου και το σπίτι σου..».  Ο Λαμαρτίνος γράφει για το Μαλέα «..ονομάζεται τώρα ακρωτήρι του Αγίου Αγγέλου – φόβος και τρόμος για τους έλληνες ναυτικούς – όπου ο άνεμος φυσάει με τόση ορμή που ρίχνει πέτρες από το βουνό…». Εκεί πάμε να περπατήσουμε!

Α, να. Ευτυχώς η βροχή σταμάτησε.

«Άκου, άκου..» μου λέει ο Αγησίλαος καθώς ανηφορίζουμε το λασπωμένο μονοπάτι.  «Είναι πέρδικα. Αρσενική. Άκου την…» Μιλάει με τη φλόγα του φυσιολάτρη και τη γυαλάδα στα μάτια του κυνηγού. Μπα.. δεν ακούω την πέρδικα. Κοιτάω κάτω τον γκρεμό στο μονοπάτι που ακολουθούμε. Ξεκινήσαμε από την Αγία Μαρίνα, όπου σταματάει ο χωματόδρομος και θέλουμε κάπου μία ώρα περπάτημα για την Αγία Ειρήνη. Από εδώ και κάτω τα τοπία ερημώνουν ταχύτατα: λιγοστοί ελαιώνες και απέραντα θαμνοτόπια με ασφάκες, σκίνους, ασπαλάθια, αφάνες, φασκόμηλο, θυμάρι. Οι ακτές παίρνουν παράξενα σχήματα, τα βράχια είναι σαν γλυπτά, με σπηλιές και σπασμένα μονόπετρα. Οι μυρωδιές του απόβροχου με μεθάνε. Εδικά η φασκομηλιά μμμ… νοιώθω πως τα ρούχα μου θα μυρίζουν φασκόμηλο έως το βράδυ.

Ανεβαίνουμε κατεβαίνουμε, φωτογραφίζουμε, και προσέχουμε μη γλιστρήσουμε στις λάσπες του τρομαχτικού γκρεμού.  Και τελικά φτάνουμε στην Αγία Ειρήνη. Την Καβομαλούσσα. Μπράβο! Μόλις ξανάπιασε η βροχή…Δεν θα πάμε σήμερα στο ασκηταριό του Αη Γιώργη στην άκρη. Μάλλον αύριο…

Η Αγία Ειρήνη… Ένα από τα πιο γοητευτικά ξωκλήσια της Λακωνίας! Στέκει κατάλευκο στολισμένο με μια γέρικη, μεγάλη σα δέντρο φραγκοσυκιά, με λίγα πεύκα και κυπαρίσσια και μια χούφτα κελιά πάνω από τις ερημιές του Καβομαλιά. Είναι ναός του 19ου αιώνα σταυροειδής με τρούλο, χτισμένος σε λείψανα παλαιότερου. Στο εσωτερικό υπάρχουν φορητές εικόνες στο τέμπλο φιλοτεχνημένες το 1907 από τον κρητικό μοναχό Νέστορα Βασαλάκη. Ολόγυρα υπάρχουν λείψανα κτηρίων και ψηλότερα λείψανα ασκηταριών. Υπήρχαν πολλοί ερημίτες εδώ.

Βλέπετε όλος ο Καβομαλιάς παλιά λεγόταν Μικρό Άγιο Όρος. Γιατί ήταν γεμάτος ο τόπος από ασκηταριά, μικρά μοναστήρια και μεταβυζαντινά ξωκλήσια. Ο πιο γνωστός ασκητής στο «Μικρό Άγιο Όρος» του Καβομαλιά ήταν ο Όσιος Θωμάς ο εν Μαλεώ, ο οποίος ήταν ένδοξος στρατιωτικός και ασκήτεψε στον Μαλέα στην περίοδο ανάμεσα στον 13ο και 14ο αιώνα. Λένε οι παραδόσεις ότι είχε δύναμη να θεραπεύει τις ασθένειες (λείψανά του φυλάσσονται στην Παναγία Μυρτιδιώτισσα στο χωριό Βελανίδια). Το ασκηταριό του βρισκόταν στη νότια πλευρά του Κάβου. Βλέπουμε το απότομο μονοπάτι που ανηφορίζει ως εκεί από την Αγία Ειρήνη, πάνω σε βράχους τρύπιους από φωλιές γλάρων και αετών. Είναι πολύ ωραία διαδρομή. Μα όχι. Όχι. Δεν θα το ακολουθήσουμε σήμερα. Μια βροχή είναι αρκετή…

Στην Αγία Ειρήνη (και στον Αη Γιώργη, ένα βυζαντινό ασκηταριό 10 λεπτά πιο κάτω), πάνω από τους αβυσσαλέους γκρεμούς του Κάβου ο κόσμος είναι αλλιώτικος. Κάθε τόσο μπροστά μας προβάλλουν φορτηγά πλοία που οργώνουν το σκοτεινό νερό. Τα ακούω να σφυρίζουν. Και να σπάζουν την τρομαχτική ησυχία. Δηλαδή εδώ που τα λέμε μόνο τα πλοία και τα αγριοπούλια ακούγονται. Η μοναξιά είναι σκληρή εδώ. Αδυσώπητη. Που και που και κάνας γλάρος σπάει, το μονότονο σφύριγμα του ανέμου. Στα βράχια χαμηλότερα υπάρχει μικρό λιμανάκι όπου προσορμίζει εύκολα σκάφος. Πολύ σπάνια αλίμονο…

Η άκρη του Μαλέα. Ένα μεταίχμιο. Αυστηρό, δωρικό, μοναχικό σαν τα τελευταία τσακάλια που ζούνε στην εσχατιά αυτή της Λακωνίας. Σωπαίνω μπας κι ακούσω τα ουρλιαχτά τους. Όχι. Τίποτα. Μόνο μια σειρήνα βαπορίσια ακούγεται. Και το κύμα το βουβό. «Τις φουρτούνες του Καβομαλιά, δεν τις κάνουνε άνεμοι: τις κάνουνε στοιχειά…» γράφει ο Καρκαβίτσας στο βιβλίο «Λόγια της Πλώρης».

Να φεύγουμε παιδιά. Δεν θέλω να είμαι εδώ με φουρτούνα…

Που βρίσκομαι;

Η Αγία Ειρήνη στον Καβομαλιά βρίσκεται νοτιοανατολικά της Νεάπολης Λακωνίας. Στο ξωκλήσι φτάνετε με τα πόδια ή με σκάφος.