Κάτω από τους αγγέλους του Κρίκελλου

Τα βουνά της Ευρυτανίας –ειδικά νοτίως από το Καρπενήσι –  είναι ο παράδεισος της περιπλάνησης. Εκείνο το φθινόπωρο χανόμασταν για ώρες με το τζιπ μέσα σε λασπωμένους χωματόδρομους και ανακαλύπταμε μικρά ή λιγότερο μικρά χωριά, ακίνητα και πολιορκημένα από αιώνια βουνά και αβυσσαλέες χαράδρες. Στο Κρίκελλο φτάσαμε μια Δευτέρα απόγευμα…

Είχαμε αφήσει πίσω την Ανιάδα, ένα μάλλον άσκημο χωριό. Εμείς ακολουθήσαμε τον ωραίο χωματόδρομο προς το Κρίκελλο, περάσαμε τον Συγκρέλλο – χωριό κι αυτό, σιωπηλό και μελαγχολικό.. –  και διασχίσαμε δροσερά ελατοδάση χαζεύοντας τις κορφές των βουνών  και τα φαράγγια. Η Ευρυτανία είναι ακριβώς αυτό το τοπίο: έντονο ανάγλυφο, τόπος σκισμένος από γκρεμούς και χαράδρες, ελατοδάση να κατρακυλάνε ως τα βουερά ποτάμια και χωριά σκόρπια με σπίτια χτισμένα δίπλα στα χωράφια με τις καρυδιές, τις καστανιές, τις φασολιές, τα καλαμπόκια.

Το χτισμένο στα 1120 μέτρα υψόμετρο Κρίκελλο είναι ένα από τα μάλλον όμορφα χωριά.  Ανάμεσα στις κόκκινες στέγες του ξεπηδάνε παλιές πέτρινες στέγες πασπαλισμένες με βρύα, με μικρές επίσης πέτρινες καμινάδες, καρφωμένες πάνω τους σαν παράσημα. Στην πλατεία τα πλατάνια σκιάζουν τον ομορφοχτισμένο Άγιο Νικόλαο, Κτίστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα, αλλά λόγω καθίζησης του εδάφους δεν λειτουργούσε, λένε,  για κάποια χρόνια. Σήμερα είναι υποστηλωμένη και λειτουργεί, ήταν μάλιστα ανοιχτή.

Εγώ στάθηκα λίγο να δω τους χαριτωμένους πέτρινους αγγέλους που κρατάνε στα χέρια τους μια κορώνα, στο αέτωμα που βρίσκεται στην βόρεια πύλη του ναού. Είναι κάπως στρουμπουλοί άγγελοι, φτιαγμένοι από ανοιχτόγκριζη πελεκημένη πέτρα, από χέρι λαϊκού λιθογλύπτη. Μια ηλεκτρική λάμπα και ένα μεγάφωνο ψηλότερα προσθέτουν μια νότα σουρεαλισμού στην γραφικότητα των λίθινων, λαϊκών γλυπτών.

Η πλατεία αυτή γύρω από την πετρόκτιστη εκκλησία είναι το κέντρο του Κρίκελλου που το καλοκαίρι σφύζει από ζωή. Ωραίο είναι και το υπόλοιπο χωριό με τα επίσης πετρόκτιστα σπίτια του που αναστηλώνονται σταδιακά. Υπάρχουν μερικοί  ξενώνες και μερικές υποτυπώδεις υποδομές. Το δυνατό χαρτί του χωριού είναι βέβαια αυτή η ατμόσφαιρα παλιάς Ελλάδας, που θυμίζει πως ήταν κάποτε όλα τα ορεινά χωριά. Το Κρίκελλο είναι από τα πιο ζωντανά χωριά της ορεινής Ευρυτανίας με καμιά εκατοπενηνταριά ψυχές χειμώνα καλοκαίρι και μερικά νέα ζευγάρια που ζουν από τις υλοτομίες, τις λιγοστές καλλιέργειες, συντηρώντας ταβερνάκια και ξενώνες.

Πλάι στις ταβέρνες στο κέντρο του χωριού βρίσκεται και ένα από τα ομορφότερα καφενεία της Ευρυτανίας, το«Καφφεοινοπαντοπωλείο Κωνσταντίνου Μανόπουλου». Μπήκαμε να το δούμε και να πάρουμε μια ανάσα. Μέσα του η κυρα Γκόλφω Μανοπούλου πηγαινοέρχονταν ανάμεσα σε πάγκους με μπακαλική. Αρχαία κάδρα στόλιζαν σιωπηλά τους τοίχους και τα τραπέζια ήταν γεμάτα με γερόντια που έπαιζαν τους καφέδες στην πρέφα. Μυρίζει καμινέτο, «Παπαγάλος Λουμίδη» και τσίπουρο.

«Κέρασε τα παιδιά ένα τσίπουρο…» φώναξε ένας παππούς από το απέναντι τραπέζι.

Τον ευχαριστήσαμε πίνοντας το. Και βρήκα αφορμή να τον ρωτήσω για τους αγγέλους στην εκκλησία.

«Ξέρετε ποιος τους έκανε?»

«Ο Θεός ρε παιδί μου…» φώναξε γελώντας και χτύπησε με μανία ένα ρήγα μπαστούνι στο τραπέζι.

«Ναι,..» επιμένω, «αλλά ποιος μάστορας τους σκάλισε…»

«Που να ξέρω βρε παιδί μου…» απάντησε. «Να σου πω εγώ τι είδαν οι άγγελοι…». Και με κοίταξε με βαρύ βλέμμα. Τα μουστάκια του κρέμονταν κάπως λυπημένα…

«Άσε τα αυτά ρε Βαγγέλη…πάει.. τέλειωσε ο πόλεμος ντεεεε…», του φώναξε ένας συμπαίκτης του. Ήταν φανερό πως μιλούσε για τον Εμφύλιο. Και αυτά που είχαν δει οι λίθινοι άγγελοι στην εκκλησία ήταν διόλου ευχάριστες καταστάσεις…

Δεν επέμεινα…Ούτε ο κυρ Βαγγέλης… Άναψε ένα τσιγάρο και γύρισε στα καπίκια του…

Οι υπόλοιποι θαμώνες μας είπαν να δούμε τις πέντε  πέτρινες βρύσες στην είσοδό του Κρίκελλου. Εμείς ωστόσο προτιμήσαμε να κατέβουμε στον Κρικελλοπόταμο ακολουθώντας ένα παλιό μονοπάτι. Καληνυχτίσαμε και βγήκαμε στην πλατεία.

Ένα δροσερό αεράκι έκανε τα μπουφάν περισσότερο επιθυμητά.

Η λάμπα πάνω από τους αγγέλους του Αγίου Νικολάου είχε ανάψει. Τα μάτια τους έλαμπαν κάπως μελαγχολικά…

Που βρίσκομαι;

Το Κρίκελλο βρίσκεται στα βουνά νοτίως του Καρπενησίου – στην περιοχή της Καλιακούδας – στην Ευρυτανία. Θα έρθετε οδικώς ακολουθώντας τον κεντρικό δρόμο ως το Καρπενήσι. Μπορείτε να ακολουθήσετε είτε το δρόμο μετά τον Τυμφρηστό (πριν φτάσετε στο Καρπενήσι, υπάρχει σηματοδοτημένη διασταύρωση) είτε την πιο ωραία διαδρομή μετά το Καρπενήσι περνώντας από τα χωριά Κλαυσί – Μουζίλο – Ανιάδα.