Λυπημένη Κυριακή

«Άμα δε χαλάσω, καρδιές θα κάψω» λέει γελώντας η γερόντισσα.

Χαίρομαι που τη βλέπω. Δύσκολα βρίσκεις ανθρώπους με τέτοια αίσθηση του χιούμορ στη Μέσα Μάνη. Και εγώ είμαι ακριβώς εδώ. Στην Προσηλιακή Μάνη για την ακρίβεια (στην ανατολική δηλαδή). Στο χωριό Λάγια. Ντάλα μεσημέρι. Και μπήκα στον καφενέ για να πιω μια παγωμένη λεμονάδα.

Καφενείο του Μπέη στη Λάγια. Η κυρία Βασίλω Γεωργαρίου σύζυγος του καφετζή απολαμβάνει τη ζωή στο χωριό. Και μου μιλάει με τη δική της σοφία για τη ζωή αυτή.

«Πως περνάω; Η σαν ψάρι στη σκάρα ή σαν ψάρι στη θάλασσα…».

Πίνω δυο γουλιές και χαζεύω τους καταστόλιστους τοίχους. Το καφενείο είναι η σπηλιά του Αλή Μπαμπά: παλιές φωτογραφίες κρέμονται παντού, έγχρωμες, ασπρόμαυρες, αρχαία κάδρα, σχέδια με  γιαγιάδες στο χωριό, πύργοι φραγκοσυκιές, μαχαίρια, κρεμασμένα, κομπολόγια, γκλίτσες, κοχύλια, προτομές, γλυπτά, πίνακες.

Οι τοίχοι είναι ζωγραφισμένοι με πολύ νόστιμα πορτραίτα και άλλα λαϊκά θέματα. Μια τρομερή αλλόκοτη γκαλερί…

Η κυρά Βασίλω έχει γιο γλύπτη και γιο ζωγράφο. Και οι δυο γιοι της είναι υπεύθυνοι για τις άνευ μέτρου και ρυθμού εικαστικές παρεμβάσεις στον παραμυθένιο καφενέ.

Κάθεται δίπλα μου στο τραπέζι. Και δίπλα της, στον τοίχο είναι μια ζωγραφισμένη γιαγιά. «Είναι η Γοργόνα, ξαδέλφη του άντρα μου. Πολύ όμορφη κάποτε…».

Κι η Λάγια; «Είχε 1000 άτομα πριν τον πόλεμο» λέει. «Βγάναμε πολλά λούπινα τότε.». Και μου διηγείται και την κοπιώδη επεξεργασία. «Πρώτα τα  ξενερίζουσι και τα ξαρμυρίζουσι…». Ως και  για το «Αλικάκι» μου λέει (η Λάγια είναι το χωριό της Αλίκης Βουγιουκλάκη) και τον πύργο της.

Ωραία δροσιά έχει πάντως στον καφενέ.

Σε ένα τοίχο είναι ζωγραφισμένη η ιστορία της Κυριακής της «Αδίκιωτης». Παράξενο… Αδίκιωτη;

«Τι είναι αυτό κυρά Βασίλω;»

«Τα παλιά τα χρόνια ήταν μια κοπέλα, η Κυριακή με ωραία μακριά μαύρα μαλιά. Όταν ήταν είκοσι χρονών τη ζήτησε κάποιος αλλά ο αδελφός της δεν του την έδωσε. Τότε αυτός παραφύλαξε την κοπέλα και της έκοψε τα μαλιά. Εκείνη από τη ντροπή της αυτοκτόνησε. Ο αδελφός της για εκδίκηση ξεκλήρισε την οικογένεια του άλλου. Ο αδελφός της έκλαιγε στο μνήμα της και έλεγε «Ε.. Κυριακή μου αδίκιωτη…»…».

Μια λυπημένη Κυριακή. Σε ένα καφενεδάκι στη Μάνη.

Σε ένα μισοάδειο χωριό. Πύργοι κεκλιμένοι στη κορυφή, παλιά πυργόσπιτα, βυζαντινές εκκλησίες, λιθανάγλυφα σε πόρτες τοίχους, ανώφλια, όλα δημιουργούν ένα γοητευτικό αρχιτεκτονικό σύνολο.

Ένα μεγάλο χωριό. Μια πελώρια εγκατάλειψη.

Ζέστη έχει σήμερα…

Που βρίσκομαι;

Η Λάγια βρίσκεται στην ανατολική Μάνη, στη νότια Πελοπόννησο. Ο συντομότερος τρόπος να φτάσεις είναι μέσω Σπάρτης και Γυθείου.