Το βιβλίο του Κάρλο Λέβι μιλάει για τα φτωχά χωριά της Κάτω Ιταλίας, τα φτωχότερα. Ήταν το πρώτο πράγμα που μου ήρθε στο νου όταν πρωτοείδα τα κρυφά χωριά της Μέσα Μάνης. Έτσι τα έλεγα έκτοτε. Έτσι τα λέω και τώρα.
Δεν φαίνονται από πουθενά (οι ψαγμένοι κάτι υποπτεύονται αν κοιτάξουν το διάσελο του βουνού Σαγιάς πάνω από την Κίττα, στη Μέσα Μάνη) και μόνο συστημένος πας. Είναι ίσως τα πιο αλλόκοτα μανιάτικα χωριά χτισμένα μέσα στην αγκαλιά των γυμνών βουνών. Ανηφορίζεις τον πιο στενό ασφαλτόδρομο του κόσμου και ξαφνικά βλέπεις μυριάδες ζωνάρια ξερολιθιές και στην κορφή κορώνα μια γραμμή πύργοι να σε κοιτάνε.
Μουντανίστικα κυρίες και κύριοι.
Ένα χωριό βγαλμένο από ταινίες του ιταλικού νεορεαλισμού, με πύργους άδειους στη σειρά να αγναντεύουν όλο το Ταίναρο. Πιο κάτω το Λεοντάκη στην άκρη του γκρεμού με τους δίδυμους πύργους των Γουνελάδων και το πιο ωραίο δειλινό ανάμεσά τους. Και τέλος στον πάτο της πέτρινης αγκαλιάς κρυμμένο από όλο τον γνωστό κόσμο το μικρούλι Πέπο, με δυο τρία πυργόσπιτα μια εξωπραγματικά αρχαία και λιτή Παναγία μισοθαμμένη στο υγρό χώμα και την μνήμη του φοβερού πειρατή Τσατσαρούνου, που εδώ ποιούσε τα διατριβάς του όταν δεν έκανε μακελειά στις θάλασσες.
Η βόλτα ως εδώ είναι μια από τις γοητευτικότερες παρακάμψεις του κεντρικού δρόμου (ακολουθείτε τον κεντρικό από Κυπάρισσο προς Προσηλιακή Μάνη και στρίβετε εκεί που κάπου θα δείτε μια πινακίδα και μια ζωγραφισμένη κορώνα – τι σπάνιο ε;) και φροντίστε να είναι δειλινό καλύτερα. Ανθρώπους θα δείτε μόνο το καλοκαίρι και εντελώς σπάνια το χειμώνα. Όσο για την αρχιτεκτονική – ειδικά στα Μουντανίστικα – είναι πραγματικά αρχετυπική. Ένα όνειρο…
Πριν χρόνια πάλι, μετά την πρώτη φορά, ανεβαίναμε από τα Άλικα για να δούμε το τέρμα του δρόμου και του χρόνου. Στενός δρόμος –ήμουν βέβαιος οδηγώντας ότι θα πέσω, αλλά όχι – και γκρεμοί τυλιγμένοι με χιλιάδες μέτρα πέτρινα ζωνάρια ξερολιθιές για να κρατούν το φτενό χώμα. Στην κόψη του βουνού ξανάδαμε τα Μουντανίστικα, μια εξωπραγματικής ομορφιάς σειρά πυργόσπιτα από σχιστόλιθο. Και πιο κάτω ο Λιοντάκης και στο τέρμα το Πέπο. Τοπία και εικόνες σαν να βλέπω ζωντανό το βιβλίο «Ο Χριστός σταμάτησε στο Έμπολι», χωρίς πολλούς ανθρώπους όμως. Μένουμε άφωνοι! Βουνοκορφές και θέα σε όλη την απόληξη της χερσονήσου, στον θρυλικό Πενταδάχτυλο των Μανιατών.
Ρωτάω για τον πειρατή Τσατσαρούνο. Μου λένε πως ήταν από το Πέπο και κατέβαινε τη ρεματιά ως το Μέζαπο και το Κατωπάγκι για πειρατεία παράκτιου τύπου. Για αιώνες οι Μανιάτες πειρατές άναβαν σε λάθος σημεία φωτιές να πέσουν τα καράβια στις ξέρες και να τα λεηλατήσουνε με απίστευτη αγριότητα.
«Εμείς ήμασταν οι πρώτοι κουρσάροι της Μεσογείου. Οι θείες μου έχουσι ακόμη το μονόκιαλο και το γυαλίζουσι…», φωνάζει γελώντας ένας μεσήλικας μουστακαλής στο καφενείο
Τους ρωτάω για το Νηφάκη και τα ποιήματα του. Κανείς δεν τον ξέρει.
Πολύ φυσικό.
Κανείς – εκτός από ελάχιστους Mανιάτες – δεν θα σας πει για τον παλαιό Mανιάτη συγγραφέα Νικήτα Νηφάκη (από τους σπάνιους παλαιούς λόγιους της Μάνης) ο οποίος ένοιωθε μίσος για τους Μέσα Μανιάτες που με τα άγρια ήθη τους δυσφημούσαν τη Μάνη. Ιδού πως θυμήθηκε τον πιο γνωστό στίχο του Νηφάκη ένας Μανιάτης στη Νόμια, όταν πέρασα λίγο πριν φτάσω στα Μουντανίστικα:
«Η Κοίτα η πολυπυργού κι η Νόμια παρομοία και το Σταυρί και το Κεχρί που να μην ήθελε βρεθεί, ο Κούνος σέρνει την πομπή, το Δρυ την ανομία και η Κιππούλα η έρημη σέρνει την πουτανία ….».
Ωχ, ωχ, ωχ…
Πρέπει να έχετε συνδεθεί για να σχολιάσετε.