Αν μπορούσα να σκεφτώ ένα ταξίδι για τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης αυτό θα ήταν στο Μεσολόγγι. Γιατί το Μεσολόγγι είναι ένα και πολλά μαζί. Είναι η δροσιά της βροχής στα σιωπηλά αγάλματα του Κήπου των ηρώων, είναι τα μπαλκόνια με τα μαρμάρινα φουρούσια και τα σκαλιστά κάγκελα, τα χαμηλά σπίτια με τις αυλές, είναι οι ρηχές ψαρόβαρκες και οι αέρινες πελάδες, είναι το σπαρτάρισμα του κέφαλου στο ψάθινο καλάθι, τα χρυσά αυγοτάραχα που στεγνώνουν στον ήλιο, είναι ο νεαρόκοσμος στον πεζόδρομο της οδού Ραζηκότσικα, ένα μαύρο κανόνι ανάμεσα σε δύο φοίνικες, ένας στίχος του Διονυσίου Σολωμού από τους Ελεύθερους Πολιορκημένους «…και μες στης λίμνης τα νερά όπου έφτασε μ’ ασπούδα, έπαιξε με τον ίσκιο της γαλάζια πεταλούδα…».
Ιδού ένας μικρός οδηγός της πόλης για να μην χαθείτε ανάμεσα στην ιστορία και τον μύθο!
Μια πόλη νησί
Το Μεσολόγγι θα μπορούσε να ήταν νησί. Αλλά δεν έγινε. Ξεκίνησε ως ένας οικισμός ψαράδων, αλλά και ως καταφύγιο πειρατών. Ιστορικά εμφανίζεται λίγο μετά την Αναγέννηση. Το όνομά του είναι το ίδιο μέχρι σήμερα και σημαίνει τόπος μέσα στις λίμνες (Mezzolangi στα ιταλικά). Από τη μία η πλούσια σε ψάρια και θαλασσινά λιμνοθάλασσα από την άλλη τα ασφαλή αγκυροβόλια και η εμπειρία χρόνων στη ναυτοσύνη και το Μεσολόγγι έγινε μεγάλη και ακμαία πόλη με ισχυρό εμπόριο, ακόμη ισχυρότερο στόλο (περίπου 50 πλοία τον 17ο αιώνα), με ένα από τα πρώτα ναυπηγεία και πολλά σπίτια. Οι λεηλασίες από τους Ενετούς (το 1684) και από τους Τούρκους (το 1786 στα Ορλωφικά) δεν ήταν αρκετές γα να σβήσουν από το χάρτη την πόλη της λιμνοθάλασσας. Νέα σπίτια χτίστηκαν, νέα πλοία ναυπηγήθηκαν, νέος κόσμος ήρθε και εγκαταστάθηκε στην πόλη , ξαναλειτούργησε η μεγάλη σχολή του Μεσολογγίου (η Παλαμαία Ακαδημία που ίδρυσε το 1760 ο Παναγιώτης Παλαμάς) και στις 20 Μαΐου του 1821 το Μεσολόγγι επαναστατεί και οι Μεσολογγίτες κλείνονται πίσω από τα τείχη της πόλης τους.
Η Έξοδος και οι λογοτέχνες της πόλης
Η μοίρα του Μεσολογγίου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη μοίρα της απέναντι μοραΐτικης ακτής. Για να καταπνίξουν την επανάσταση στη Πελοπόννησο οι Τούρκοι έπρεπε να περάσουν από το Μεσολόγγι. Το 1822 ο Ομέρ Βρυώνης με τον Κιουταχή αποτυγχάνουν. Το 1823 ο Ομέρ Βρυώνης με τον Μουσταφά πασά αποτυγχάνουν επίσης. Εν τω μεταξύ στο Μεσολόγγι φτάνει το 1824 ο άγγλος ποιητής Γκόρντον Μπάιρον με οικονομική βοήθεια και όνειρα για μάχες στο πλευρό των εξεγερμένων. Δυστυχώς οι βόλτες του ποιητή με άλογο στη βροχή της λιμνοθάλασσας ήταν μοιραίες και ο Μπάιρον πεθαίνει στο Μεσολόγγι από πυρετό και όχι από εχθρικό βόλι. Και δεν έζησε να δει την τραγική μοίρα της πόλης. Η στερνή της πολιορκία ξεκίνησε τον Απρίλιο του 1825 και ένα χρόνο μετά, έναν οδυνηρό χρόνο για τους έγκλειστους οι ελεύθεροι πολιορκημένοι κάνουν τη στερνή τους έξοδο στις 10 Απριλίου 1826 και αποδεκατίζονται σχεδόν όλοι από τους Τούρκους εκτός ελαχίστων που καταφέρνουν να ξεφύγουν. Η Έξοδος του Μεσολογγίου ήταν μια από τις τραγικότερες στιγμές της Επανάστασης. Θα το θυμάστε και από το σχολείο.
Τα τραγικά γεγονότα της Εξόδου έκαναν το ελληνικό κράτος να κηρύξει το Μεσολόγγι Ιερή πόλη. Θα το δείτε γραμμένο σε πολλές πινακίδες και σε ενημερωτικά έντυπα. Θα μπορούσε κάποιος να πει το Μεσολόγγι όμως και ιερή πόλη της νεοελληνικής λογοτεχνίας, αφού στα δρομάκια της γεννήθηκαν και έζησαν τα νιάτα τους ιερά τέρατα των ελληνικών γραμμάτων προεξάρχοντος του εθνικού ποιητή Κωστή Παλαμά. Και ακόμη σημειώστε: Δροσίνης, Μαλακάσης, Ρήγας Γκόλφης, Ζαλοκώστας, Γρυπάρης, Τραυλαντώνης και ένα σωρό άλλοι. Ποιος ξέρει ;Ίσως το μυρωμένο αεράκι της λιμνοθάλασσας, τα υποβλητικά τοπία, οι παλιές γειτονιές, και η δόξα της θυσίας που λάμπει από τις πύλες εισόδου και τον κήπο των ηρώων μέχρι τους μοναδικούς πίνακες στο Μουσείο να εμπνέουν τις ανήσυχες και παλλόμενες ψυχές των λογοτεχνών.
Στον κήπο των ηρώων
Είναι από τους ομορφότερους κήπους με πεντακάθαρο γρασίδι και μεγάλους φουντωτούς φοίνικες. Και βέβαια είναι η ζωντανή μνήμη της Εξόδου και των ηρώων της. Φτιάχτηκε επί Όθωνα αν και ήταν ιδέα του Καποδίστρια και κάθε Σάββατο βράδυ του Λαζάρου καταλήγει εδώ λιτανεία από την Μητρόπολη του Αγίου Σπυρίδωνα. Δείτε τα ωραία μνημεία, θαυμάστε την χαριτωμένη κόρη που παριστάνει την Ελλάδα πάνω στον τάφο του Μπότσαρη, δείτε το μνημείο του Μπάιρον και τα παλαιά κανόνια, τις ντάπιες και τα τείχη. Κήπος των ηρώων και των στοχασμών.
Τα εμβληματικά κτήρια της πόλης
Σημειώστε το σπίτι του Κωστή Παλαμά με τα χειρόγραφά του, το σπίτι των Τρικούπηδων (δύο πρωθυπουργών, δηλαδή του πατρός Σπυρίδωνος και του υιού Χαρίλαου), το σπίτι του οπλαρχηγού Ιωάννη Τρικούπη (σήμερα δημαρχείο), το σπίτι του οπλαρχηγού Ραζηκότσικα (σήμερα Κέντρο Λόγου και Τέχνης Διέξοδος) και το Μουσείο Μπάιρον (όχι το σπίτι του, εκείνο ήταν το σπίτι του Καψάλη το οποίο ανατινάχθηκε στην έξοδο). Να δείτε το παλιό Δημαρχείο το οποίο σήμερα είναι Μουσείο – Πινακοθήκη. Εδώ βρίσκονται οι σημαντικότεροι πίνακες (αυθεντικοί και αντίγραφα) με θέματα από την έξοδο του Μεσολογγίου. Ανάμεσά τους η “Έξοδος” και η “Υποδοχή του Βύρωνα” του Βρυζάκη και η «Μεσολογγίτισσα» του Ντελανσάκ, μαθητή του Ντελακρουά.
Πρέπει να έχετε συνδεθεί για να σχολιάσετε.