Οι πειρατές του Αιγαίου είχαν τη Μήλο ως άτυπη πρωτεύουσα! Εκεί έβρισκαν καταφύγιο (γιατί νομίζετε λένε Κλέφτικο το Κλέφτικο?) και κυρίως εκεί περνούσαν τους χειμώνες τους, ήταν το χειμαδιό τους στο νησί. Και αν νομίζετε ότι το χειμαδιό τους ήταν και «χυμαδιό» τους νομίζοντας ότι πρόκειται περί πειρατών κάνετε λάθος. Οι ντεσπεράντος της ανατολικής Μεσογείου δεν έμεναν όπου να’ ναι στο νησί, σε τίποτε παλιοκαλύβες αλλά είχαν νοικοκυριά και ποιούσαν τας διατριβάς τους στην τότε πρωτεύουσα του νησιού. Τη Ζεφυρία!
Από τον 14ο αιώνα η πρωτεύουσα της Μήλου έφυγε από το Κάστρο όπου βρισκόταν από την αρχή της Ενετοκρατίας και μεταφέρθηκε στη Ζεφυρία, στο κέντρο του νησιού με τον εύφορο κάμπο. Η νέα πρωτεύουσα, η Χώρα, άκμασε πολύ τον 17ο και 18ο αιώνα καθώς εκεί είχαν εγκατασταθεί έμποροι οι οποίοι είχαν ως ασχολία την αγοραπωλησία της λείας που έφερναν οι πειρατές στη Μήλο (οι οποίοι ξεχειμώνιαζαν στο νησί) ή τροφοδοτούσαν τα πειρατικά πλοία με εφόδια, δημιουργώντας έτσι μια πολύ επικερδή αγορά που έφερνε πλούτο στο νησί. Η ύπαρξη πειρατών στη Ζεφυρία αναφέρεται από ιστορικούς και περιηγητές και μάλιστα γράφουν πως η παρουσία τους διέφθειρε τα χρηστά ήθη των κατοίκων του χωριού. Εδώ υπήρχε και η καθολική Μητρόπολη των Αγίων Κοσμά και Δαμιανού.
Με την εγκατάσταση των Τούρκων στη Μήλο η πειρατεία σταδιακά εξαλείφθηκε. Η Χώρα εγκαταλείφθηκε μετά τον 18ο και κυρίως τον 19ο αιώνα καθώς η έκλυση αναθυμιάσεως από κάποια γεωλογικά φαινόμενα έβλαψε την υγεία των κατοίκων, ενώ καταλυτική για την παρακμή της φαίνεται να ήταν η κατάργηση της πειρατείας (οι Γάλλοι και ο Καποδίστριας καταδίωξαν ιδιαίτερα τους πειρατές στο Αιγαίο)! Οι Μηλιοί ξαναγύρισαν στο Κάστρο και έφτιαξαν τα γύρω από αυτό χωριά. Και ξέχασαν και τους πειρατές και το χειμαδιό τους…
Η παλιά Χώρα καταλιθολογήθηκε για να χτιστούν τα καινούρια σπίτια ενώ και από τις εκκλησίες της πάρθηκαν τέμπλα, εικόνες και ιερά κειμήλια τα οποία όλα γέμισαν τις εκκλησίες, στον Αδάμαντα, στην Πλάκα, στην Τρυπητή και αλλού. Σήμερα στη Ζεφυρία δεν σώζονται πολλά πράγματα από την παλιά χώρα, εκτός από δύο πολύ ενδιαφέροντα μνημεία: είναι η Παναγία η Πορτιανή και ο ναός του Χριστού. Οι πειρατές δε, οι παλιοί νοικάρηδες της Ζεφυρίας, είναι εντελώς ξεχασμένοι…
Ο Χριστός της Ζεφυρίας
Ο Χριστός της Ζεφυρίας λένε πως ήταν κάποτε ο αρχαιότερος ναός της Μήλου. Και σήμερα παραμένει εντυπωσιακός ακόμη και ως λείψανο. Είναι φτιαγμένος από καλοπελεκημένα κομμάτια περλίτη (ζαχρόπετρα) άψογα αρμοσμένα. Ο ναός γυμνώθηκε από εικόνες τέμπλα και κειμήλια μετά την εγκατάλειψη της Χώρας και λιθολογήθηκε για να χτιστούν άλλοι ναοί. Σύμφωνα με την παράδοση ένας ασεβής έβαλε δυναμίτη για να τον γκρεμίσει και να πάρει τις πέτρες αλλά μόνο το θόλο της οροφής έριξε. Τα μουλάρια του δε αρνήθηκαν να πλησιάσουν το μέρος και να σύρουν τα κομμάτια τα οποία θα τα δείτε θεόρατα μέσα στο ναό σήμερα! Σε γωνία του ιερού θα δείτε επιγραφή του 1620 του αρχιτέκτονα Γεωργίου Μανουρά, ενώ η παλιότερη του 1620 που δήλωνε πως το ναό έχτισε ο ιερομόναχος Βενέδικτος εκλάπη …
Η Παναγία Πορτιανή Ζεφυρίας
Η Παναγία Πορτιανή Ζεφυρίας είναι εντυπωσιακός παλαιότατος ναός, στην πλατεία, με θαυμάσιους πέτρινους τρούλους. Στο νότιο τοίχο, εσωτερικά, σώζονται λείψανα τοιχογραφιών. Είναι άγνωστο πότε χτίστηκε αλλά σίγουρα πριν το 1645. Υπάρχει κομμάτι ξύλου στο Εκκλησιαστικό Μουσείο από πλοίο το οποίο τρύπησε ένας ξιφίας αλλά δεν βούλιαξε και ο καπετάνιος το δώρισε ζωγραφισμένο στο ναό της Πορτιανής στη Ζεφυρία, με ημερομηνία 1576! Ο ναός είναι αφιερωμένος την Κοίμηση της Θεοτόκου. Στον βόρειο τοίχο του ναού βρίσκεται πόρτα που οδηγεί στον μικρότερο ναό του Αγίου Χαραλάμπους (οι ναοί είναι ενωμένοι). Σύμφωνα με μελετητές ο ναός είναι παλιότερος της Πορτιανής.
Πρέπει να έχετε συνδεθεί για να σχολιάσετε.