H “Χαρίτιν” στo Δίον (κι εγώ μαζί!)

Σκέφτηκα πως είναι καλό σε ένα αρχαιολογικό χώρο να πηγαίνεις το καλοκαίρι νωρίς το πρωί. Για να αποφύγεις τα πλήθη.

Σωστά σκέφτηκα. Όλη πρωινή μου βόλτα στο αρχαιολογικό πάρκο στο Δίον, στους πρόποδες του Ολύμπου, ήταν απολαυστικότατη. Και δροσερή. Και είπα να συνεχίσω και στο μουσείο.

Ανέβηκα στο χωριουδάκι που παλιά λεγόταν Μαλαθριά  – και χτίστηκε από βλάχους ποιμένες από τον Κοκκινοπηλό – και σήμερα λέγεται Δίον. Το μουσείο κάτω από τις σκιές των πεύκων φαινόταν ήσυχο. Στην αυλή μόνο σιωπή άκουγες.

Ήσυχο;

Μα βέβαια. Ήταν άδειο! Σπάνια χαρά για τον ταξιδιώτη (που δεν λυπάται το πρωινό ξύπνημα). Πέρασα εκεί μια καταπληκτική ώρα. Ναι, το μουσείο του Δίου είναι από τα αγαπημένα μου.

Δεν είναι το μεγαλύτερο, δεν είναι το διασημότερο. Αλλά…έχει κάτι μικρό,ξεχωριστό. Που με οδηγεί σαν πυξίδα, όποτε έρχομαι στη γειτονιά.

Τα γλυπτά στον κάτω όροφο μου φαίνονται πάντα ιδιαίτερα γοητευτικά. Ειδικά μετά την ανακαίνιση του 2008 η αίθουσα λάμπει. Αγαπάω πολύ τα γλυπτά από το ναό της Ίσιδας. Χαζεύω για ώρα το άγαλμα της Υπολυμπιδίας Αφροδίτης. Τι πτύχωση στο φόρεμα… Νομίζεις πως το αεράκι του Ολύμπου ακόμη κουνάει το  ρούχο της θεάς πάνω στο αιωνίως ποθητό σώμα.  

Στέκομαι περισσότερο σε μια νέα αίθουσα με τα ευρήματα από το ναό του Διός Υψίστου, (ο οποίος αποκαλύφθηκε το 2006,  ανάμεσα στα ιερά της Δήμητρας και της Ίσιδας). Εδώ ανακαλύφθηκε σχεδόν ακέραιο το ολόσωμο άγαλμα του Δία πλαισιωμένο από μαρμάρινους αετούς. Κοιτάζω με δέος τα  αυθεντικά γλυπτά (στον αρχαιολογικό χώρο είναι πιστά αντίγραφα). Ο στιβαρός κορμός του θεού σε μια ηγεμονική και ελαφρώς ανέμελη στάση και στο πλάι του οι μαρμάρινοι αετοί. Τι εικόνα…

Πόσοι να τα έχουν προσκυνήσει όλα τούτα; Πόσους αιώνες πριν; Πόσες ικεσίες υψώθηκαν μπροστά σε αυτόν τον ιερό μαρμάρινο κορμό; Πόσα δάκρυα, πόσοι καπνοί θυσιών σκορπίστηκαν μπροστά του;

Σεργιανάω μέσα στην απόλυτη σιωπή στις υπόλοιπες αίθουσες με τα κεραμικά και τα ψηφιδωτά. Στο όροφο όμως θα σταθώ αρκετά. Εξάλλου εδώ βρίσκεται ένα μοναδικό εύρημα.

Πρόκειται για μια ύδραυλι, ένα πνευστό – κρουστό – υδραυλικό μουσικό όργανο το μοναδικό τέτοιο που βρέθηκε στην Eλλάδα και το παλαιότερο που έχει βρεθεί στον κόσμο. Δείτε την και στην φωτογραφία.

 

Αλλόκοτη ε; H ύδραυλις λειτουργούσε ως εξής: ο αέρας συμπιέζεται σε ένα κυλινδρικό δοχείο, την πυξίδα, προχωράει σ’ ένα ανεστραμμένο ημισφαίριο, τον πνιγέα, που βρίσκεται μέσα σ’ ένα δοχείο με νερό και στη συνέχεια οδηγείται στο κιβώτιο που βρίσκονται οι αυλοί, όπου με τη βοήθεια πλήκτρων ο αέρας μπαίνει στους αυλούς και παράγει μελωδίες!

Oι αυλοί ήταν φτιαγμένοι από χαλκό και είχαν ασημένια δακτυλίδια, για να θυμίζουν καλάμια. Aπό την υπόλοιπη διακόσμηση του οργάνου σώθηκε ένα πολύχρωμο γυαλάκι, δεμένο με ασημένιες ταινίες με την τεχνική millefiori, με την οποία διακοσμήθηκαν γυάλινα σκεύη τον 1ο μ.X. αιώνα.

Eφευρέτης της υδραύλεως ήταν ο Kτησίβιος από την Aλεξάνδρεια. Ο ήχος της δε πρέπει να ήταν θαυμάσιος και για την ακρίβεια “ηδύς και τερπνός”, όπως μας διαβεβαιώνει ο Aθήναιος στο «Δειπνοσοφιστή».

Όμως σας κούρασα με όλα αυτά τα αρχαιοπρεπή. Καιρός να σας πω γιατί το μουσείο στο Δίον είναι ένα από τα πιο αγαπημένα μου. Ναι, είναι για όλα τα παραπάνω γοητευτικά. Αλλά το μικρό μου μυστικό βρίσκεται στον κήπο του.

Εκεί, ανάμεσα στα σκόρπια μάρμαρα, υπάρχουν οι λεγόμενοι μακεδονικοί βωμοί που συνήθιζαν να τοποθετούν στους τάφους τον 2^ο και 3^ο μ.Χ. αιώνα. Στην κορυφή τους έχουν από μια μαρμάρινη κουκουνάρα που συμβόλιζε το σπόρο της νέας ζωή που συνεχίζεται. Τα πεύκα γύρω από τους βωμούς μοσχομυρίζουν και είναι πάντα γεμάτα πουλιά.

Σε έναν από αυτούς τους βωμούς βρήκα κάποτε την επιγραφή μιας γυναίκας που λεγόταν «Χαρίτιν». Ήταν ο βωμός του αγαπημένου της συντρόφου. Και τι του έραψε η «Χαρίτιν» εκεί; Διαβάστε:

«Φιλώ, εφίλησα, πεφίληκα, φιλούντα η Κύπρις οίδε μόνη». Δηλαδή (από τη μετάφραση του σπουδαίου καθηγητή Δημήτρη Παντερμαλή): «τον αγαπώ, τον αγάπησα, τον έχω αγαπήσει. Μόνο η Αφροδίτη ήξερε πως μ αγαπούσε εκείνος…».

Η αιώνια αγωνία και συγκίνηση της ερωτευμένης γυναίκας… Μακάρια η ψυχή του συντρόφου της, η περιπλανούμενη στον Ασφόδελο Λειμώνα… Μακάρια…  

Έφυγα σκεπτικός. Και μόνος. Και όχι. Δεν έβγαλα φωτογραφία το βωμό…

 

Πού βρίσκομαι;

Το Δίον βρίσκεται σχεδόν δίπλα στην κωμόπολη του Λιτοχώρου, στους πρόποδες του Ολύμπου και μόλις ελάχιστα χιλιόμετρα από την εθνική οδό Αθηνών – Θεσσαλονίκης.