Ο άγγελος στο Νυμφαίο

Βρισκόμαστε στη Μακεδονία. Στα δυτικά. Στην περιοχή της Φλώρινας… Στο Νυμφαίο για την ακρίβεια.

Και κοιτάζω με περιέργεια ένα Άγιο Νικόλαο. Την  μεγάλη εκκλησία του χωριού. Ένα Άγιο Νικόλαο μακριά από τη θάλασσα και μέσα στο Βίτσι.

«Η εκκλησία χτίστηκε στη μνήμη του Αγίου Νικολάου, προστάτη των ναυτικών και των Νεβεσκιωτών που ταξίδευαν στην Αίγυπτο. Γι αυτό λάτρευαν ένα θαλάσσιο άγιο στο βουνό. Ακόμη έχουν μάλιστα θαλασσινές εκφράσεις. Πχ. Την κακοκαιρία και το χιονιά τα λένε φουρτούνα…» μου έλεγε νωρίτερα ο πάτερ Ιωάννης Ζέζιος, ο εφημέριος του Νυμφαίου, ένας εξαιρετικά χαριτωμένος και ευχάριστος άνθρωπος (και παράλληλα συντηρητής σπάνιων επίπλων και αντικών) δείχνοντας μου το εντυπωσιακό ναό του χωριού. «Χτίστηκε το 1867 από το Νεβεσκιώτη μεγιστάνα Μίχα εφένδη Τσίρλη. Αναστηλώθηκε το 2000 με δωρεά του νεβεσκιώτη Νίκου Σωσσίδη, γιου του γνωστού πρέσβη Τζων Σωσσίδη.»

Η φθινοπωρινή βροχή σταμάτησε… Γύρω από την εκκλησία απλώθηκε μια μυστηριακή ομίχλη. Μυρίζει σάπια βελανιδόφυλλα και μανιτάρι. Ανάμεσα από τους ατμούς της ομίχλης ξεπροβάλλουν τα μελαγχολικά σημάδια του νεκροταφείου του χωριού.

Ας κάνουμε μια βόλτα ως εδώ. Στο παλαιό νεκροταφείο του Νυμφαίου οι νεκροί θάβονταν ανάλογα με τις γειτονιές που ζούσαν και στο χωριό. Δηλαδή αν  ζούσες ανατολικά στο χωριό, ανατολικά θαβόσουν στο νεκροταφείο. Η μετά θάνατον χωροταξία ακολουθούσε και την εν ζωή. Παράξενη που είναι η πολεοδομία του άλλου κόσμου στο Νυμφαίο….

Βλέπω μερικούς εξαιρετικής αισθητικής παλαιούς τάφους. Θαυμάζω ειδικά τον θαυμάσιο άγγελο και τα κιγκλιδώματα στον τάφο της οικογένειας Νίκου, του 1896. Το λευκό μαρμάρινο άγαλμα αναδύεται μελαγχολικό μέσα από το υγρό δάσος του βουνού. Σκέφτομαι την οικογένεια Νίκου. Και τους ευεργέτες του Νυμφαίου… Ωραίο μέρος για στοχασμούς βρήκα…

Α, βέβαια… Οι ευεργέτες είναι μια διαχρονική υπόθεση στο Νυμφαίο. Ο πιο μεγάλος ανάμεσά στους ευεργέτες – μεγιστάνες τα χρόνια της μεγάλης ακμής ήταν ο Μίχας Τσίρλης, ο οποίος είχε ένα μεγάλο εκκοκκιστήριο βάμβακος στην Γκουντάμπα της Αιγύπτου. Το 1864 ο Μίχας Τσίρλης επέστρεψε στο Νυμφαίο μαζί με 60.000 χρυσές λίρες στις αποσκευές του και ευεργέτησε ποικιλοτρόπως το χωριό του χτίζοντας εκκλησία, μοναστήρια, αρχοντικά αλλά και ένα τούρκικο στρατώνα κοντά στο Νυμφαίο, (οι Τούρκοι, τον ονόμασαν “Μιραλάι”, δηλαδή επίτιμο συνταγματάρχη του οθωμανικού στρατού). Στο σπίτι του είχε εγκαταστήσει ο Παύλος Μελάς το διευθυντικό κέντρο του Μακεδονικού Αγώνα.

 Άλλοι Νεβεσκιώτες καπνέμποροι και καπνοπαραγωγοί στην Αίγυπτο ήταν ο Φίστας, ο Λούστας, ο Δούδος, ο Ζέζιος, και άλλοι πολλοί. Διάσημοι μεγιστάνες και ευεργέτες του Νυμφαίου ήταν τα μέλη της οικογένειας Σωσσίδη. Οι Σωσσίδηδες έγιναν καπνέμποροι και καπνοβιομήχανοι έχτισαν εργοστάσια και εταιρείες στα Βαλκάνια στο Αμβούργο και στην Αίγυπτο και αργότερα ο Νάνος Σωσσίδης οργάνωσε στην Ελλάδα τον Εθνικό Οργανισμό Καπνού (κάτι για το οποίο παρασημοφορήθηκε από το Χαρίλαο Τρικούπη).

Ο νεβεσκιώτης Ζαν Νίκου έγινε διευθυντής στο Σουηδικό Μονοπώλιο Καπνού και ο Κωνσταντίνος Μίσσιου (παππούς των αδελφών Μπουτάρη) έφτιαξε καπνεργοστάσια στη Θεσσαλονίκη και το Αμβούργο. Όλοι αυτοί οι ικανότατοι άνθρωποι μετέφεραν την τεράστια επιτυχία τους στο Νυμφαίο. Ήταν αυτοί που έδωσαν νόημα στη λέξη «ευπατρίδης» και οι απόγονοι τους συνεχίζουν να ευεργετούν το Νυμφαίο μέχρι σήμερα.

Ξεχάστηκα όμως με τους ευπατρίδες στο Νυμφαίο. Συμβαίνει εξάλλου στο χωριό. Λίγο να μάθεις πως έγινε όλη αυτή η περίφημη αρχιτεκτονική, αρχίζεις την ονειροπόληση…

Εγώ τώρα τη σταματάω και πάω στην πλατεία που θα έρθει ο Γιάννης με τα μανιτάρια….

Που βρίσκομαι;

Το Νυμφαίο βρίσκεται στη δυτική Μακεδονία, στον νομό Φλώρινας και σχετικά κοντά στον κεντρικό δρόμο Αμυνταίου – Καστοριάς. Είναι ένα από τα ομορφότερα ορεινά χωριά της Ελλάδας και ο συντομότερος δρόμος να φτάσετε εδώ είναι μέσω Εγνατίας Οδού.