Της φυλακής πλεούμενα…

Ήταν πάντα ένα σκαλοπάτι. Ένα χρυσοπράσινο σκαλοπάτι μέσα στη βαθιά άγρια θάλασσα. Τέσσερα μίλα από την ιωνική ακτή και ένα μίλι από τη Χίο. Δεν γίνεται να πας από τον ένα προορισμό στον άλλο χωρίς να περάσεις από αυτά τα σκόρπια νησόπουλα. Σκόρπια σαν μια χουφτιά χαλίκια που κάποιος μόρτης από τις ανατολικές στεριές πέταξε μια μέρα στο μπλε. Νησιά Οινούσσες. Είναι καμιά δεκαριά μαζί με τις βραχονησίδες και μόνο ένα κατοικημένο. Οι Χιώτες το λένε και Αιγνούσσα. Κάποιοι εκ των επιφανέστερων Ελλήνων εφοπλιστών το λένε απλά «πατρίδα».

Οι Οινούσσες έχουν μερικές θαυμάσιες αμμουδιές, ωραία παλιά αρχοντόσπιτα, μικρά νησάκια να τα εξερευνήσεις με σκάφος. Κι άλλα νησιά στο Αιγαίο έχουν αντίστοιχα. Όμως στις Οινούσσες αξίζει να έρθει κάποιος για να δει το πολύ ιδιαίτερο Ναυτικό Μουσείο, ιδρυμένο από τον Νικόλαο Λαιμό.

Στην είσοδο του υπάρχουν ακρόπρωρα παλιών ιστιοφόρων του 19^ου αιώνα. Στον όροφο υπάρχουν οι μικρογραφίες των σύγχρονων πλοίων και παλιά εξαρτήματα καραβιών και τα παλιά όργανα ναυσιπλοΐας. Αξίζει να σταθεί κάποιος στις οι ωραίες ζωγραφιές του Χιώτη ναυτικού Αριστείδη Γλύκα (εκ Βροντάδου) ο οποίος από το 1916 άφησε τους κάβους και έπιασε τα πινέλα για να ζωγραφίσει τον κόσμο των θαλασσινών. Ευαίσθητοι πίνακες καραβιών που απεικονίζουν μέρος της ιστορίας της ελληνικής ναυτιλίας του 19^ου κυρίως αιώνα.

Εντάξει. Όλα αυτά περιμένει κάποιος να τα δει σε ένα ναυτικό μουσείο.

Όμως στη δεύτερη αίθουσα του μουσείου (στην αίθουσα Αντώνη Λαιμού) είδα κάτι πολύ ξεχωριστό.  

Είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο συλλογή με τις μικρογραφίες παλαιών ιστιοφόρων, όλες φτιαγμένες από Γάλλους ναυτικούς αιχμάλωτους του Βρετανικού Ναυτικού στην περίοδο 1793-1885, κατά τη διάρκεια των ναπολεόντειων πολέμων. Τα πρώτα μοντέλα ήταν φτιαγμένα από κόκαλα βοδιού και τα πουλούσαν για να περνούν κάπως καλύτερα στην μαύρη φυλακή τους. Αργότερα έφτιαξαν μοντέλα με πιο καλά και εξωτικά υλικά όπως ελεφαντόδοντο και τροπικά ξύλα. Ανάμεσα στα ιστορικά πλοία ξεχωρίζει το θρυλικό «Victory» του λόρδου Νέλσονα, με το οποίο ναυμάχησε στο Τραφάλγκαρ. Όλα είναι φτιαγμένα με απίστευτη επιμονή στη λεπτομέρεια, μικρά στις διαστάσεις αλλά μεγαλουργήματα της ανθρώπινης δεξιοτεχνίας και ανάγκης για έκφραση.

Είναι όλα έξοχα, έχουν συγκινητική ιστορία και είναι θαυμάσια εκτεθειμένα. Κάθισα αρκετή ώρα στο μισοσκόταδο και κοίταζα να λάμπουν μέσα στις γυάλινες προθήκες τους. Και προσπάθησα να σκεφθώ όλους εκείνους τους ανώνυμους τεχνίτες, εκείνους τους άθλιους των φυλακών  του 18^ου και του 19^ου αιώνα, που με το φως των κεριών και με υλικά που τις οίδε με ποιες θυσίες τα απέκτησαν έκαναν τον θλιβερό τους εγκλεισμό τέχνη και δημιουργία. Σκέφτηκα τον κόπο, τα δάκρυα, την υπομονή, την πίστη στο στόχο τους και τέλος τη χαρά όταν συναρμοζόταν το τελευταίο ξάρτι, βαφόταν η στερνή μάσκα και γυαλιζόταν το στερνό φινιστρίνι του μοντέλου.

Αυτά τα έφτιαξαν φυλακισμένοι ναυτικοί, με την πίστη και αφοσίωση καλόγηρων. Κι αν η μάταιη ζωή των δύστυχων αυτών Γάλλων τελείωσε (όπως όλων μας άλλωστε θα τελειώσει) η θέση των έργων τους στο μικρό μουσείο των Οινουσσών τους εξασφάλισε την αθανασία.

Χάρη στο κληροδότημα του εφοπλιστή Αντώνη Λαιμού.

Και τίποτε άλλο να μην υπήρχε στις Οινούσσες το Ναυτικό Μουσείο από μόνο του είναι αρκετός λόγος να επισκεφθείτε το νησί.

Μην το ξεχάσετε αυτό…

Που βρίσκομαι?

Στις Οινούσσες. Στο νησάκι θα έρθετε εν πλω από το λιμάνι της Χίου (σε 45 λεπτά με φέριμποτ). Στη Χίο θα φτάσετε είτε εν πλω από το λιμάνι του Πειραιά είτε αεροπορικώς από το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος.