Ένας Βρετανός στο Αχμέταγα

Το χωριό Προκόπι, στη βόρεια Εύβοια είναι γνωστό στους περισσότερους ταξιδιώτες για το φημισμένο προσκύνημα του Αγίου Ιωάννη του Ρώσου. Είναι αρκετά μεγάλο χωριό, όχι ιδιαίτερα όμορφο αλλά πολύ αναπτυγμένο χάρη στους χιλιάδες προσκυνητές που έρχονται εδώ. Οι πρόσφυγες από την Καππαδοκία εγκαταστάθηκαν στο παλιό χωριό που υπήρχε εδώ και λεγόταν Αχμέτ Αγά, και το οποίο μετά το 1925 ονομάστηκε Προκόπι. Στους πρόσφυγες δόθηκαν εκτάσεις από το τεράστιο τσιφλίκι που ανήκε στην  βρετανική οικογένεια Νόελ Μπαίηκερ. Αυτή είναι μια τόση δα ματιά στη μεγάλη του ιστορία. Ξαναπέρασα από εκεί και είδα μέσα σε ένα γλυκό απογευματινό φως το υποστατικό των Μπαίηκερ και μου άρεσε πολύ. Ήταν σαν μιαν ανάμνηση πολύ Βρετανική σε ένα τόπο πολύ ελληνικό και πολύ όμορφο… 

Το πρωτόκολλο του Λονδίνου το 1830 επέτρεπε στους Τούρκους τσιφλικάδες της Εύβοιας να διατηρήσουν τις περιουσίες τους, οπότε ο κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας απευθύνθηκε σε εύπορους Έλληνες της διασποράς και φιλέλληνες Ευρωπαίους για να αγοράσουν κτήματα στην Εύβοια ώστε να φύγουν οι Τούρκοι από το νησί. Ένας εκ των φιλελλήνων που ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα ήταν ο βρετανός Εντουαρντ Νόελ, ο οποίος είχε έρθει στην Ελλάδα μετά το θάνατο του Λόρδου Μπάιρον (ο Νόελ ήταν πρώτος ξάδελφος της χήρας Λαίδης Μπάιρον) και ήταν πλημμυρισμένος από τον ιδεαλισμό του φιλελληνισμού και του ρομαντισμού.Ο Νόελ με τη βοήθεια της λαίδης Μπάιρον αγόρασε το πελώριο τσιφλίκι του Αχμέτ Αγά και με τη βοήθεια του Ελβετού Κάρολου Μίλερ έχτισε ένα θαυμάσιο αρχοντικό και ξεκίνησε ένα εκμεταλλεύεται το τσιφλίκι (ξυλεία, κοιτάσματα λευκόλιθου, αγροτικές καλλιέργειες κλπ).

Το τσιφλίκι ανήκει από τότε στην οικογένεια Νόελ Μπαίηκερ και μέχρι σήμερα η σχέση των Βρετανών με τους ντόπιους πέρασε από σαράντα κύματα. Το ιδιοκτησιακό καθεστώς αμφισβητήθηκε, υπήρξαν ως και ξεσηκωμοί στη δεκαετία του 1980, αλλά τελικά σήμερα στον 21^ο  αιώνα πλέον έχει κάπως ξεκαθαρίσει το ζήτημα και οι Bρετανοί παραμένουν κάτοχοι των τεράστιων εκτάσεων. Το παλιό αρχοντικό με τα υποστατικά (ανακαινισμένα μετά την πυρπόληση τους από τους Γερμανούς) λειτουργεί σήμερα ως κατάλυμα αποκλειστικά (www.candili.gr).