Κάναμε θυμάμαι μια μικρή βόλτα στην ορεινή Θράκη, στα ωραία βουνά της Ροδόπης, ψηλά πάνω από την κοιλάδα του ποταμού Νέστου.
Εκείνο το απομεσήμερο αφήναμε ολοένα πίσω μας την κοιλάδα μέσα στην οποία φιδογυρίζει το ποτάμι. Ήταν ένα γλυκό και μαλακό φθινόπωρο βαμμένο με τα χρώματα ενός βουνού στις δόξες του.
Το βουνό ήταν ένα μέρος από την Δυτική Ροδόπη. Για την ακρίβεια το μέρος που ανήκει στον νομό Ξάνθης. Οι κορφές είναι πολλές, τα ονόματα επίσης.
Ανηφορίζουμε ως τα χωριά Άνω και Κάτω Ιωνικό. Το Ιωνικό λεγόταν Χουσείνκιοϊ κάποτε, αλλά σήμερα έχει ένα πιο εθνικά ευπρεπές όνομα. Το τζιπ μετράει αγόγγυστα στροφές. Γύρω μας απλώνονται λόφοι με βελανιδιές, πλατώματα με στάρια και καλαμπόκια, και νότια, πάνω από του μαιάνδρους του Νέστου πρασινίζουν τα βουνά της Καβάλας.
Τι ψάχνουμε εδώ στις υπώρειες της Δυτικής Ροδόπης; Ψάχνουμε να βρούμε το θρυλικό Κάστρο της Καλύβας.
Βρίσκεται στην κορυφή ενός λόφου πνιγμένου στις βελανιδιές. Μακριά λίγο από εκεί που αφήσαμε το τζιπ αλλά το περπάτημα ως το κάστρο είναι αλήθεια ωραίο. Οι βελανιδιές δημιουργούν σκιερούς διαδρόμους στρωμένους με ξερά φύλλα. Μοσχοβολάει το και το υγρό χώμα.
Βγαίνοντας από το άλσος βλέπουμε τα χαλάσματα του πάλαι ποτέ κραταιού κάστρου. Ήταν φτιαγμένο για στρατιωτικούς λόγους. Ο μακεδόνας βασιλιάς Φίλιππος Β’ περνούσε από εδώ, μέσα από την κοιλάδα του Νέστου εμπορεύματα και στρατό.
Όντως. Στα χρόνια των μακεδόνων ο Νέστος ήταν το φυσικό σύνορο Μακεδονίας και Θράκης και όταν ο Φίλιππος ο Β’ τσάκισε τους Οδρυσούς το δεύτερο μισό του 4ου π.Χ. αιώνα ξαναοργάνωσε την κοιλάδα του Νέστου και έχτισε ισχυρά κάστρα για να ελέγχει την στρατηγικής σημασίας διάβαση. Ένα τέτοιο ήταν και αυτό στην Καλύβα. Το έφτιαξε μάλιστα γύρω στα 340 π.Χ.
Κοιτάμε την απέραντη θέα στην κοιλάδα και τα όρη της Λεκάνης, πάνω από τους ερειπωμένους πύργους και τους προμαχώνες με τα μεγάλα αγκωνάρια. Ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζει το κορυφαίο μνημείο: η πελώρια κινστέρνα σε σχήμα πιθαριού με βάθος 12,5 . και διάμετρο 8 μ. Συνήθως είναι κλειδωμένη και σκεπασμένη με στέγαστρο μας είχαν πει. Ναι. Και σήμερα έτσι είναι.
Ακολουθώντας μια παλιά κάτοψη του κάστρου βλέπουμε και την πύλη του Πρίαπου. Λέγεται έτσι γιατί βρέθηκε εδώ ανάγλυφο του ομώνυμου Θεού. Ξέρετε υποθέτω ποιος ήταν ο Πρίαπος ε; Αν οι μυθολογικές σας γνώσεις δεν σας υποστηρίζουν να σας θυμίζω πως ο κύριος Πρίαπος ήταν κάτι σαν θεός της γονιμότητας, διάσημος για τον υπερμεγέθη του φαλλό. Εμφανίζεται λένε επίσης και ως προστάτης των ανδρικών γεννητικών οργάνων. Ε, βέβαια. Γιος του Διόνυσου και της Αφροδίτης ήταν, τι περιμένατε;
Το ανάγλυφο του Πρίαπου λένε οι αρχαιολόγοι προστάτευε μάλλον το φρούριο με τον ιερό υπερμεγέθη του φαλλό. Ναι, βέβαια, δεν ήταν εύκολο να περάσεις κάτω από αυτό το κάστρο… Σκεφθείτε τους οπλισμένους σαν αστακούς Μακεδόνες με τις Σάρισες, πανύψηλους, αξούριστους και αγριεμένους πάνω στις επάλξεις. Και δίπλα τους ο Πρίαπος να γνέφει με τον πελώριο φαλλό του στους επίδοξους κατακτητές. Ε, ναι. Ψυχολογικά σε κάνει χάλια… Άιντε μετά να πολιορκήσεις το λόφο της Καλύβας σαν συνεπής εισβολέας. Δύσκολο…
Άφησα τον φωτογράφο μου να περιπλανηθεί μέσα στα ελληνιστικά χαλάσματα. Εγώ κάθισα σε ένα αγκωνάρι και απολάμβανα την θέα της κοιλάδας. Πάνω από την οποία πετούσε ένα γεράκι κάνοντας κύκλους πάνω από κάτι. Κάποιο ζούδι του αγρού μάλλον θα περνούσε σε λίγο τις τελευταίες ώρες του.
Ροδόπη, Ροδόπη… Είχα μια συμμαθήτρια που την έλεγαν έτσι στο Δημοτικό.
Α μα βέβαια. Θυμήθηκα. Η Ροδόπη δεν ήταν πάντα βουνό. Ήταν ένα ωραίο κορίτσι, λένε οι μύθοι. Ήταν δε κόρη του ποταμού Στρυμόνα και αδελφή του επίσης ωραίου Αίμου, ο οποίος έκανε καριέρα ως οροσειρά.
Τώρα κοιτάξτε κάτι περίεργο. Τα δύο αδέλφια… ερωτεύτηκαν! Και μέσα στην τύφλα της αγάπης τους, γεμάτα από την αυτοπεποίθηση που δίνει ο έρωτας, και γεμάτα επίσης αλαζονεία, ονόμασαν εαυτούς Δια και Ήρα (οι οποίοι ήταν επίσης αδέλφια όπως ίσως ξέρετε).
Οι θεοί που είχαν το copyright των ονομάτων θύμωσαν. Όχι φυσικά γιατί η Ροδόπη και ο Αίμος ως αδέλφια, ε… να, τέλος πάντων ερωτεύτηκαν. Αλλά γιατί πήραν ντε και σώνει θεϊκά ονόματα. Άσε που έκαναν και ένα γιό, τον Έβρο, και έλεγαν πως την ομορφιά του την χρωστάει στους γονείς του και όχι στο Δία. Σκύλιασαν λοιπόν οι θεοί. Έτσι τους μεταμόρφωσαν σε βουνά. Και το γιό τους σε ποτάμι. Μάλιστα.
Και τώρα σιγά σιγά το φως της μέρας πέφτει πίσω από την ωραία Ροδόπη.
Σηκώνομαι και φωνάζω στο Γιώργο να φύγουμε.
Δεν είναι να μένεις νύχτα κοντά στην πύλη του Πρίαπου. Ποτέ δεν ξέρεις τις γίνεται με αυτούς τους μύθους…
Που βρίσκομαι;
Το Κάστρο της Καλύβας βρίσκεται πάνω από την κοιλάδα του Νέστου, στην περιοχή βορειοδυτικά της Σταυρούπολης. Μπορείτε να φτάσετε αεροπορικώς στην Καβάλα και να συνεχίσετε οδικώς στην Ξάνθη, από την οποία η Σταυρούπολη απέχει 25 χλμ. Αν έρχεστε οδικώς από Θεσσαλονίκη θα φτάσετε Σταυρούπολη από τη Δράμα (62 χλμ.). Όμως ο καλύτερος τρόπος είναι να έρθετε με τρένο και ακόμη καλύτερα να περάσετε τα στενά του Νέστου σιδηροδρομικώς .
Πρέπει να έχετε συνδεθεί για να σχολιάσετε.