Μύγες στον Εμπορειό

Αληθινά αλλόκοτος τίτλος ε;

Βρίσκομαι κοντα στην Περίσσα, στον Εμπορειό, στο πιο μεγάλο χωριό της Σαντορίνης σε μια σκιά κοντά στη Μεγάλη Πόρτα. Μεσημέρι, καλοκαιρινό. Το χωριό ησυχάζει και μύγες πέραν  των φυσιολογικών (των παχιών δηλαδή) για Αύγουστο δεν βλέπω.

Μα δεν είναι αυτές οι «Μύγες» του τίτλου.

Είναι ένα θεατρικό έργο του διάσημου Ζαν Πωλ Σαρτρ.

Τι σχέση έχει με τον Εμπορειό;

Ακούστε. Στα 1937 ο Σαρτρ ήρθε για διακοπές στην Ελλάδα μαζί με τη Σιμόν ντε Μπωβουάρ. Οι διαδρομές του τον έφεραν στη Σαντορίνη και συγκεκριμένα στον Εμπορειό.

Πώς να ήταν τότε το χωριό; Τι να είδε ο Σαρτρ; Αυτά αναρωτιέμαι χαζεύοντας έναν παππού που έδεσε λίγο έξω από το Καστέλι τον φορτωμένο φρούτα γάιδαρο του στη σκιά μιας ακακίας και αυτός ξάπλωσε σε μια παχύτερη σκιά δίπλα στην εκκλησία για μεσημέρι.

Το θεατρικό έργο «Οι Μύγες» (Les Mouches) είναι δράμα σε τρεις πράξεις. Ο Σαρτρ το εμπνεύστηκε από τον γνωστό μύθο των Ατρειδών. Ε…, χμ…, έβαλε βέβαια  και τα γνωστά του υπαρξιστικά στοιχεία στην παράσταση. Η οποία πρωτοπαρουσιάστηκε στο θέατρο Σάρα Μπερνάρ το 1943.

Και τώρα λίγα κουτσομπολιά. Λένε πως ο Σαρτρ έγραψε τις «Μύγες» εδικά για μια φίλη του, την ηθοποιό Olga Kosakiewicz, η οποία ήταν βέβαια και φίλη της Σιμόν ντε Μπωβουάρ. Η Όλγα ήταν ανερχόμενη ηθοποιός και ο φιλάνθρωπος Σαρτρ για να την βοηθήσει της  έγραψε ένα έργο.

Πάλι ξέφυγα όμως… Τι σχέση έχουν οι «Μύγες» με τον Εμπορειό; Φαίνεται πως οι διακοπές του Σαρτρ στη Σαντορίνη και στον Εμπορειό τον εντυπωσίασαν. Η ατμόσφαιρα του παλιού μεσαιωνικού χωριού, με το Καστέλι και τις παλιές εκκλησίες, τις κανάβες και την απίθανη αρχιτεκτονική μάλλον τον γοήτευσαν. Έτσι εμπνεύστηκε το σκηνικό από τις «Μύγες». Σαν κάτι που του θυμίζει Εμπορειό.

Κι εγώ τώρα, ντάλα μεσημέρι και 21^ος αιώνας, προσπαθώ να  φανταστώ τον Ορέστη, τον Αίγισθο, την Ηλέκτρα και την Κλυταιμνήστρα μπροστά στα  μεσαιωνικά στενά του Εμπορειού. Το σκηνικό της παράστασης ήταν βέβαια το Άργος της Μυκηναϊκής εποχής, τα πέτρινα παλάτια οι πύλες με τα λιοντάρια. Στο έργο του Σαρτρ δε η πόλη είναι κατακλυσμένη από γιγάντια σμήνη από μύγες. Τι οποίες παίρνει μαζί του φεύγοντας ο Ορέστης απαλλάσσοντας την πόλη από τις ενοχές της (μύγες ίσον ενοχές κατά Σαρτρ…).

Πολύ βαριά διανόηση για καλοκαιρινό μεσημέρι όμως… Σταματάω να διαβάζω τις πληροφορίες που μου έστειλε μια φίλη ηθοποιός (κανένας φευ ταξιδιωτικός οδηγός δεν αναφέρει τη σχέση Σαρτρ και Εμπορειού) και ξεκινάω για μια μικρή βόλτα στα σκιερά δρομάκια του Καστελιού, το οποίο ήταν κάποτε ένας από τους πέντε οχυρούς οικισμούς της Σαντορίνης. Λέω να ψάξω και την παλιά εκκλησία της Παναγιάς της Μεσιανής που χρονολογείται από τον 16^ο αιώνα.

Βάζω το καπέλο μου και σηκώνομαι.

Ο παππούς έχει ξυπνήσει και κουνάει δαιμονισμένα το δικό του καπέλο, διώχνοντας τις μύγες που του χάλασαν το ραχάτι.

 «Ανάθεμά τες…» μονολογεί. «Μακάρι να σας έδιωχνε κάποιος από εδώ…».

 Είμαι βέβαιος ότι δεν έχει διαβάσει Σαρτρ…

 Που βρίσκομαι;

 Μα στη Σαντορίνη, τον διασημότερο ταξιδιωτικό προορισμό της Ελλάδας! Ο συντομότερος τρόπος για να έρθεις εδώ είναι με αεροπλάνο από την Αθήνα (και από ένα σωρό αεροδρόμια στον κόσμο!). Ο Εμπορειός βρίσκεται στο νότιο κομμάτι του νησιού, πάνω στο δρόμο που οδηγεί στην διάσημη μαύρη αμμουδιά της Περίσσας.