Έξι ζωγράφοι στη Θήρα

Το ταξίδι μέσα από τη ζωγραφική (όπως και μέσα από τα βιβλία) είναι πολύ του γούστου μου. Ειδικά όταν δεν μπορώ να ταξιδέψω. Αίφνης ένας ωραίος πίνακας που αναπαριστά ένα τόπο με τα μάτια του ζωγράφου κινητοποιεί ένα πλήθος συναισθημάτων και αναμνήσεων. Αν δεν έχεις πάει εκεί έχεις ένα πρώτο ερέθισμα να πας και να γνωρίσεις αυτό που με τόσο ωραία χρώματα και ύφος αποτυπώνει ο ζωγράφος. Αν έχεις πάει τότε η εικόνα ανακαλεί αναμνήσεις, αυτές με τη σειρά τους άλλες εικόνες, μετά έρχεται η νοσταλγία και τέλος ίσως η συγκίνηση. Και σκέφτεσαι να ξαναπάς.

Τι τα θέλετε? Η ζωγραφική του τοπίου είναι ένα είδος αλλόκοτου και γοητευτικού ταξιδιωτικού οδηγού. Δεν δίδει χρηστικές πληροφορίες. Μόνο συναισθηματικές…

Έχω στα χέρια μου τον τόμο «Το τοπίο της Σαντορίνης», γεμάτο έργα Ελλήνων ζωγράφων του 20ου αιώνα, από τη συλλογή του Δημήτρη Τσίτουρα, μια έκδοση του Αρχείου Θηραϊκών Μελετών, η οποία έγινε με αφορμή την ομώνυμη έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη (3/10-3/11/2019). Οι εικόνες των έργων παρακάτω είναι φωτογραφημένες από αυτή την έκδοση.

Δεν χορταίνω να ταξιδεύω μέσα από τις σελίδες του σε ένα ανυπέρβλητης ομορφιάς τόπο (ο οποίος σε μεγάλο βαθμό φυσικά δεν υπάρχει πια…). Δεν κρύβω μια μικρή ζήλεια που νοιώθω για όλους αυτούς τους καλλιτέχνες που γνώρισαν το νησί τις έξι πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Ιδού παρακάτω οι έξι πιο αγαπημένες μου εικόνες.

Λυκούργος Κογεβίνας (1887-1940)

Αγαπώ ιδιαίτερα τον φωτεινό ιμπρεσιονισμό αυτού του θαυμαστού Κερκυραίου ζωγράφου (γόνος μιας εκ των ιστορικοτέρων κορφιάτικων οικογενειών, ως και λόφος Κογεβίνα υπάρχει δίπλα στην πόλη της Κέρκυρας!). Ο γιαλός των Φηρών με την ωραία σκούνα και τα λευκά υπόσκαφα είναι μια ιδιαίτερα αρμονική σύνθεση.

Κωνσταντίνος Μαλέας (1879-1928)

Τι να πρωτοπεί κανείς γι αυτόν τον περίφημο ζωγράφο, αμφίβολα έναν εκ των σημαντικότερων του 20ου αιώνα? Είναι από τους αγαπημένους μου καθώς ταξίδεψε στην Ελλάδα των πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα και τα έργα του είναι αληθινά ντοκουμέντα ευαισθησίας. Από τη συλλογή του τόμου αυτού ξεχωρίζει η «Σαντορίνη 1924-1928», μια αισιόδοξη κυκλαδίτικη λιακάδα με πολύ τολμηρούς τόνους.

Γεράσιμος Στέρης (1898-1987)

Πολυταξιδεμένος Κεφαλλονίτης έχει αποτυπώσει το ελληνικό τοπίο με σπάνια ευαισθησία. Σε ένα απλό σχέδιο με μολύβι που το λέει «Ονειρικό ακρογιάλι» (το οποίο μάλλον είναι ο γιαλός των Φηρών) αποτυπώνει όλη τη ένταση του τοπίου της καλντέρας χωρίς ένταση χρωματική αλλά με ένα πολύ σφιχτό σχέδιο

Βάσος Γερμενής (1896-1966)

Άλλος ένας ζωγράφος εξ Ιονίων νήσων (Κεφαλλονιά και Κέρκυρα) με μεγάλη αγάπη στις θαλασσογραφίες και τους ανθρώπους των νησιών και της θάλασσας. «Η Ανάβαση» απεικονίζει μεταφορά εμπορευμάτων από τον γιαλό των Φηρών μέσα από ένα άψογο, ακαδημαϊκό σχέδιο εμπλουτισμένο με ιμπρεσσιονιστικές πινελιές χρωμάτων που θαρρείς τρέμουν κάτω από τον Κυκλαδίτικο ήλιο.

Πάρις Πρέκας (1926-1999)

Ο πολυαγαπημένος μου μαιτρ της ακουαρέλας, που αποτύπωσε τα ελληνικά τοπία και θάλασσες με μοναδικό τρόπο, ελαφρώς αφαιρετικό αλλά πολύ ιδιαίτερο τρόπο. Η «Θέα από τον Προφήτη Ηλία» απεικονίζει ένα πανόραμα που στερείται ρεαλιστικών λεπτομερειών αλλά ξεχειλίζει από ένα ονειρικό συναίσθημα καθώς το νησί αναδύεται από τα σκοτεινά μπλε βάθη στα χρυσοπράσινα της άνοιξης, τριγυρισμένο από μυστηριακές ομίχλες.

Α. Τάσσος (1914-1985)

Είναι ένας από τους γνωστότερους Έλληνες χαράκτες και μα χάρισε εκπληκτικές εικόνες από μια Ελλάδα, εδώ και πολλά χρόνια χαμένη. Η «Οία» είναι ένα τύπωμα από το ημερολόγιο του 1954 με τίτλο «Από τας ελληνικάς νήσους» που έγινε για την εταιρεία ΑΓΕΤ «Ηρακλής – Όλυμπος».