Πάσχα στην Αγγ’ Αναστασά…

Πάσχα χωρίς τα διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη δεν είναι για μένα Πάσχα. Διόλου. Αυτά είναι το μεγάλο, το μαγεμένο ταξίδι εκεί που ευτυχώς κανένας ταξιδιώτης δεν μπορεί να φτάσει. Ταξίδι σε μια Ελλάδα που δεν μπορείς να την κρίνεις. Γιατί σε κρίνει πάντα αυτή…

Η Αγγ΄ Αναστασά ανήκει στην συναισθηματική μου γεωγραφία, βρίσκεται έξω από τους χάρτες…  

Βρίσκεται “κάπου” στα βορινά βουνά της Σκιάθου. Η «Αγγ’ Αναστασά» είναι ένας κατερειπωμένος ναός, χωρίς θυσιαστήριο, επίχρισμα ή τοιχογραφίες, όπου «..έντευθεν ίσως , προ οκτώ ή δέκα αιώνων, ν’ αναπέμπετο εις τον θρόνον του χριστιανικού Θεού ο καπνός του θυμιάματος..». Βοσκοί από τα Σκιαθίτικα βουνά είναι αυτοί που θα πάνε μέσα στην νύχτα του Μεγάλου Σαββάτου να κάνουν Ανάσταση στο πανάρχαιο χάλασμα. «Ωραία δε και γλυκεία ήταν η σκηνή εντός του ερειπίου εκείνου, του μεγαλομάρμαρου και επιβλητικού εις την όψιν, αγλαϊζομένου από το τρέμον υπό την πνοήν της αύρας της νυκτερινής φως πεντήκοντα λαμπάδων…».

Τα ορεινά τοπία της Σκιάθου παραμένουν το πιο γοητευτικό πρόσωπο του νησιού (και βέβαια το μόνο όπου ίσως κατοικεί ακόμη το πνεύμα του Παπαδιαμάντη). Οι πλαγιές της Καραφιλτζανάκας σκισμένες από βαθιές μυστηριώδεις χαράδρες, είναι σκεπασμένες με πεύκα, ελαιώνες, πουρνάρια, βελανιδιές, φτελιές και κουμαριές ενώ βαθιά στις λαγκαδιές τους κυλάνε μουρμουριστά δροσεροί χείμαρροι που ακόμη μουσκεύουν τα χαλάσματα από τους παλιούς πέτρινους νερόμυλους. Πολλά ταπεινά ξωκλήσια στολίζουν σεβαστικά τις γαλήνιες αυτές σκιαθίτικες εξοχές. Τα ανοιξιάτικα βράδια νομίζεις πως θα ακούσεις την συνοδεία των βοσκών του διηγήματος να διασχίζει τις ρεματιές πηγαίνοντας από την Αγγ’ Αναστασά στην Παναγία Δομάν…«οι μεν κρατούντες τας λαμπάδας των αναμμένας με την αριστεράν, προσπαθούντες με την δεξιάν να σκεπάσωσι την λαμπήν από της πνοής της απογείου αύρας, οι δε ανάψαντες μικρά φαναράκια, χρήσιμα εις τους αιπόλους δια τους νυκτερινούς εκπαυλισμούς…».

Στην Παναγία Δομάν οι βοσκοί θα ακούσουν την Αναστάσιμη λειτουργία και περι το λυκαυγές, έξω από το εκκλησάκι στα βορινά του νησιού, εκεί κάτω από τα ψηλά δένδρα «εκάθησαν ηδονικώς με τα ποιμενίδας και τας βοσκοπούλας των, στρώσαντες αφθόνους πτέρεις και παχείας φυλλάδας και άρχισαν να διαμελίζωσι τα ευωδιάζοντα επί της σούβλας αρνιά και ερίφια…».

«Στην Αγγ’ Αναστασά» συμβαίνουν πολλά. Είναι ένα διήγημα πασχαλινό, γεμάτο αγάπη και ομορφιά. Αλλά είναι και ένα σπουδαίο κείμενο για τη συμφιλίωση. Σπουδαίο και συγκινητικό. Πλημμυρισμένο από εκείνη την τρυφερή συγκίνηση που ο Παπαδιαμάντης άφηνε αβίαστα να κυλήσει στις σελίδες του. Στο τέλος της αφήγησης, στο πασχαλινό γλέντι κάτω από τη δροσιά των δέντρων, καθώς η φλάσκα με το κρασί αδειάζει χέρια «κλώζουσα και φυσώσα ακαταλήπτους ήχους», ο μπάρμπα Γιώργης τ’ Παναγιώτ’ αφηγείται σκηνές από την επαναστατική δράση του τρομερού οπλαρχηγού Νικοτσάρα τον οποίο επρόλαβε και μάλιστα τον εφίλεψε κοκορέτσι! Η Ελληνική Επανάσταση είναι ελάχιστες δεκαετίες πίσω και οι ήρωές της υπάρχουν ολοζώντανοι στα μάτια των απλών ανθρώπων.

«Στο Σκιάθο και στο Σκόπελο ποτέ κατής δεν κρένει, γιατί είν’ λημέρι του Σταθά, βίγλα του Νικοτσάρα…»

Στο τέλος της αφήγησης ο μπάρμπα Γιώργης περιγράφει και το θάνατο του παλικαριού σε μια ναυμαχία με τους Τούρκους και το πως τον έθαψαν εκεί κοντά, στου Λεχουνιού το ρέμα «…και μετά βαθέος στεναγμού κατέστρεψε τον λόγον. Και οι αιπόλοι τον ήκουον μετά θαυμασμού και ο παπ’ Αγγελής ησθάνθει δάκρυ υγραίνον την παρειάν του…».

Όσα χρόνια θα ταξιδεύω στη Σκιάθο θα ψάχνω στα βορινά βουνά και ρεματιές την Αγγ’ Αναστασά.

Δεν θα τη βρω ποτέ…

Αλλά δεν με πειράζει. Μου φτάνει που με βρήκε κάποτε εκείνη…

(Άλλα άρθρα για Πασχαλινά διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη εδώ)