Σούνιο, ναός Ποσειδώνα, ναός Αθηνάς, Λεγραινά, Μακρόνησος, Τζιά, Αττική, Σαρωνικός, Αιγαίο, Τροία, Σπάρτη

Ο τάφος του τιμονιέρη στο Σούνιο

Ο ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο… Τι διασημότης! Τι δειλινό! Τι μεγαλείο! Τι πλήθη! Όμως δίπλα ακριβώς, σε ένα πιο χαμηλό και σεμνό λόφο βρίσκεται ένας άλλος ναός, με λιγότερα, διόλου εντυπωσιακά λείψανα αλλά μια γοητευτική ιστορία. Είναι ο ναός της Αθηνάς και ιδού γιατί τον αγαπάω πολύ.

«Σούνιο, ναός Ποσειδώνα, ναός Αθηνάς, Λεγραινά, Μακρόνησος, Τζιά, Αττική, Σαρωνικός, Αιγαίο, Τροία, Σπάρτη»

Κυριακή στο Σούνιο… Τέλη του Μάη… Νωρίς το πρωί είναι όμορφα, οι τουρίστες λίγοι και η χλιαρή ζέστη με το πούσι που απλώνεται στο Αιγαίο ευχάριστη. Αφήσαμε τον υπέρλαμπρο ναός του Ποσειδώνα να πολιορκείται από τα πρώτα γκρουπ Ιταλών και Αμερικάνων και κατηφορίσαμε στο λόφο του ναού της Αθηνάς. Το θυμάρι είχαν ανθίσει με κάτι μοβ λουλουδάκια που μοσχοβόλαγαν, η ρίγανη το ίδιο… Τα λείψανα του ναού έρημα… Διόλου δημοφιλή… Κι όμως το ναό αναφέρει ο Βιτρούβιος στο «Περί Αρχιτεκτονικής» εξ αιτίας μιας ιδιομορφίας του: είχε κιονοστοιχία στη βόρεια και ανατολική πλευρά μόνο…

Η θέα από το ναό στον κόλπο των Λεγραινών είναι εξαίσια. Περπατάμε πάνω στα σπασμένα μάρμαρα του 5ου π.Χ. αιώνα και μυρίζουμε το αρωματισμένο αεράκι. Πίσω μας η Μακρόνησος σαν μελανός θαλάσσιος δράκος κλείνει την ορμή του βοριά, καμιά δεκαριά πανάκια απολαμβάνουν την ήσυχη Κυριακή έξω από τη Τζιά

Ωραία όλα αυτά… Όμως εγώ ήρθα εδώ για κάτι άλλο…

«Σούνιο, ναός Ποσειδώνα, ναός Αθηνάς, Λεγραινά, Μακρόνησος, Τζιά, Αττική, Σαρωνικός, Αιγαίο, Τροία, Σπάρτη»
Ναός Αθηνάς στο Σούνιο

Στη βορειοανατολική πλευρά του λόφου, βρίσκω τα λείψανα ενός άλλου, πολύ αρχαιότερου κτηρίου, παλαιότερο και από την  καθιέρωση της λατρείας των Ολύμπιων Θεών… Είναι ο περίβολος ενός τεμένους όπου λατρευόταν ο Φρόντις, ο πηδαλιούχος στο πλοίο του Μενέλαου, όταν ο βασιλιάς της Σπάρτης επέστρεφε από την Τροία.

Ο Όμηρος μας το διέσωσε αυτό:

 “… Μα σύντας στ’ Άγιο Σούνιο φτάσαμε, στον κάβο της Αθήνας,

ο Φοίβος του Μενέλαου σκότωσε τον τιμονιέρη ξάφνου

απόνετες σαγίτες ρίχνοντας εκεί που αυτός ακόμα

κρατούσε απ το καράβι που’ τρεχε στα χέρια του το δοιάκι,

το Φρόντι, γιο του Ονήτορα, κανείς δεν κάτεχε άλλος

να κυβερνάει καράβι κάλλιο του, σαν ξέσπαζε η φουρτούνα…”

(Οδύσσειας Γ’, 278-283)


Κι ο Μενέλαος κρύβει το καράβι του στο Σούνιο, μπαίνει στον κόλπο των Λεγραινών και ανεβαίνει στον έρημο λόφο για να θάψει τον τιμονιέρη του με κάθε τιμή, να κάνει τις πρέπουσες θυσίες και να υψώσει ένα τέμενος προς τιμή του. Αργότερα εδώ ο Φρόντις θα λατρευτεί ως ήρωας… Πολύ πριν χτιστεί ο λαμπρός ναός της Αθηνάς και ο διάσημος του Ποσειδώνα…

Ποίος να ήταν αυτός ο φοβερός θαλασσοπόρος; Τι θάλασσες κουμαντάρισε με εκείνο το πρωτόγονο δοιάκι στην πρύμνη των πανάρχαιων καραβιών? Σκέφτομαι όλα αυτά μπροστά στον ερειπωμένο περίβολο του τεμένους του. Ένα πήλινο θραύσμα που είδα νωρίτερα παριστάνει πλοίο με πηδαλιούχο. Κρατάει το πελώριο δοιάκι φορώντας ένα ρούχο διάστικτο, σαν προβιά για να τον προφυλάσσει από τις παγερές φουσκοθαλασσιές.

«Σούνιο, ναός Ποσειδώνα, ναός Αθηνάς, Λεγραινά, Μακρόνησος, Τζιά, Αττική, Σαρωνικός, Αιγαίο, Τροία, Σπάρτη»
Τιμονιέρης σε αρχαίο πλοίο

 Ποιος να ήταν ο Φρόντις; Και τι να ένοιωθε σε εκείνη την στερνή του θαλασσοπορεία, όταν στο καράβι του μετέφερε την Ωραία Ελένη, κλεισμένη μέσα στα βασιλικά διαμερίσματα του σκάφους, εκείνη που για χάρη της πετσοκόβονταν θεοί, ήρωες, ημίθεοι, βασιλιάδες και στρατηγοί για δέκα χρόνια στην άμμο της Τρωάδας;

 Ναι, εδώ θάφτηκε ο Φρόντις… Αυτός που είδε την Ωραία Ελένη, δάμασε τα στοιχεία της θάλασσας, αγαπήθηκε και τιμήθηκε από το βασιλιά του και πέθανε από τα βέλη του Απόλλωνα στο Σούνιο.

Μου αρέσει η σιωπή εδώ…  στον τάφο του τιμονιέρη, του θαλασσινού… νοιώθω μια συμπάθεια  γι αυτόν τον άφοβο θαλασσοπόρο…αλλά και μια ζήλια που έστερξε να δει στο σκαρί του εκείνη τη γυναίκα, να μεταφέρει αυτό το εκρηκτικό φορτίο στο κύτος του.

 Άραγε της μίλησε ποτέ;

«Σούνιο, ναός Ποσειδώνα, ναός Αθηνάς, Λεγραινά, Μακρόνησος, Τζιά, Αττική, Σαρωνικός, Αιγαίο, Τροία, Σπάρτη»
Ναός Αθηνάς

 Μια σκούνα περνάει κοντά μας, δίπλα από την βραχώδη ακτή, κάτω από το λόφο, βλέπω το πλήρωμα στα σκοινιά να ετοιμάζονται για να στρίψουν το Σούνιο και να μπουν στον κόλπο. Βλέπω ακόμη και τον τιμονιέρη με ένα μπλε κολόμβιο να κουμαντάρει σταθερά το πλεούμενο. Σιωπηλός…

 Τρεις χιλιάδες χρόνια μετά τον Φρόντι., εδώ… όμως χωρίς Μενέλαο, χωρίς Απόλλωνα, χωρίς ναό, χωρίς Ωραία Ελένη αλίμονο…

 Ένα φλας αστράφτει δίπλα στον τιμονιέρη της σκούνας, μια ευτραφής κυρία με μαρινιέρα βγάζει selfie κρεμασμένη από τα ρέλια…

 Είμαι βέβαιος ότι δεν την λένε Ελένη…

 Για ωραία…ούτε λόγος….

«Σούνιο, ναός Ποσειδώνα, ναός Αθηνάς, Λεγραινά, Μακρόνησος, Τζιά, Αττική, Σαρωνικός, Αιγαίο, Τροία, Σπάρτη»
Ναός Αθηνάς, στο βάθος ο κόλπος των Λεγραινών και το νησί Πάτροκλος

Που βρίσκομαι;

Στο Σούνιο, στο ναό του Ποσειδώνα, στην άκρη της Αττικής. Ο καλύτερος τρόπος να έρθετε ως εδώ είναι οδικώς δια της λεωφόρου… Ποσειδώνος φυσικά!

Social Media