Το πέλαγος της Αιτωλίας

Δεν είναι πέλαγος… Είναι λίμνη. Η Τριχωνίδα, στην Αιτωλοακαρνανία. Στην περιοχή της Αρχαίας Αιτωλίας. Αυτή είναι μια ιστορία για μια βόλτα στη λίμνη με ένα από τα ψαροκάϊκά της. Αλκυονίδες ημέρες ήταν, ηλιόλουστες και διάφανες. Μέναμε στο Θέρμο και γυρνούσαμε. Ολόγυρα στη λίμνη….

«Το πέλαγος της Αιτωλίας»… Τι ποιητικό όνομα για την λίμνη Τριχωνίδα! Από την Τουρκοκρατία έρχεται. Στα τότε συμβόλαια οι ιδιοκτησίες που γειτόνευαν με το νερό της λίμνης ονομάζονταν «παρά το πέλαγος της Αιτωλίας».

Μόλις χαράζει έξω από το μπαλκόνι μας και ο δριμύς πρωινός αέρας του «πελάγους» μας ξυπνάει για τα καλά. Στο βάθος αχνογάλανες ξεφυτρώνουν μέσα από την πρωινή ομίχλη οι κορφές του Αράκυνθου,  τα βουνά του Ξηρόμερου, το Παναιτωλικό με τη χιονισμένη κορφή της Κυρά Βγένας.

Ο ασφαλτόδρομος φιδοσέρνεται ανάμεσα σε νυσταγμένα χωριά, την Αγία Σοφία, την Πουρνάρα, τη Μυρτιά: κάποτε όλοι στην περιοχή ήθελαν να έχουν  ένα περιβόλι στη Μυρτιά, ήταν η μόδα μιας εποχής ως το 1970 περίπου. Ο δρόμος κατηφορίζει μέσα σε ελαιώνες και μεγάλα περιβόλια γεμάτα εσπεριδοειδή ως την παραλία της Κάτω Μυρτιάς, την παλιά Γουρίτσα.

Στο καρνάγιο των Θανασόπουλων ο «Καπετάν Γιώργης» το καΐκι της οικογένειας, μας περιμένει να βγούμε για ψάρεμα.  «Αθερίνα ψαρεύουμε κυρίως. Αλλά και δρομίτσες και τσερούκλες και κάνα γριβάδι, και χέλια με παραγάδι», μου λέει ο Γιάννης Θανασόπουλος, ανάβοντας τσιγάρο δίπλα στο τιμόνι, καθώς ο αδελφός του ο Λάμπρος ετοιμάζει τα δίχτυα.

Η Τριχωνίδα έχει ακόμη επαγγελματίες ψαράδες. «Δύσκολη η ζωή όμως» ομολογεί ο 25χρονος Γιάννης. Θυμάμαι χτες που μίλαγα πίνοντας Πετροχωρίτικο κρασί με τον Παντελή Φλωρόπουλο, εκδότη της αγρινιώτικης εφημερίδας «Αναγγελία», που μου έλεγε πως  «…στην κατοχή όλα τα χωριά και οι αντάρτες έτρωγαν από τη λίμνη. 300 νοικοκυριά ψαράδων ζούσαν από εδώ». Σήμερα μόλις 4-5.

Η Τριχωνίδα μπορεί να είναι πολύ πιο πλούσια σε ψάρια αλλά μια πόρτα που έχει τοποθετηθεί στο κανάλι – από τον καιρό της Χούντας για να φεύγουν τα νερά της Τριχωνίδας προς άρδευση του μεσολογγίτικου κάμπου – που τη συνδέει με τη λίμνη Λυσιμαχεία εμποδίζει τον εμπλουτισμό της λίμνης με ψάρια (στην ρηχή Λυσιμαχία γεννάνε μυριάδες ψάρια και μετά πάνε στα βαθιά πλούσια σε τροφή νερά της Τριχωνίδας). Οι παλιοί ψαράδες του τόπου έλεγαν «Η Λυσιμαχία γεννά, η Τριχωνίδα θρέφει». Η μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας με 97 τετρ. Χλμ. έκταση, μέγιστο βάθος 58 μέτρα και περίμετρο 511 χλμ. είναι ακόμα όμως πλούσια. «Η Τριχωνίδα είναι ένα φυσικό εργοστάσιο που θα έδινε πολλές θέσεις εργασίας» έλεγε ο Παντελής. 

Ο «Καπετάν Γιώργης» σκίζει απαλά το ακίνητο νερό, οι καλαμιές χρυσαφίζουν στον ήλιο, τα κιτρινοκόκκινα σιρίτια της κουπαστής λαμπυρίζουν μουσκεμένα. Σαν μια μικρή κουκίδα καρφωμένη στο ακύμαντο νερό βλέπουμε τη βάρκα του Πάνου Ζαρκάδα. Σηκώνει δίχτυα και παραγάδια: μεγάλα κιτρινοπράσνα χέλια σπαρταράνε, σταχτόχρυσες δρομίτσες και κυπρίνια γεμίζουν τα μικρά τελάρα του.

Στην Τριχωνίδα ζουν 25 είδη ψαριών από τα οποία 16 είναι βρώσιμα και 11 είναι ενδημικά στην Ελλάδα ενώ εδώ – και πουθενά αλλού στον κόσμο! – ζει ο νανογωβιός, ένα από τα μικρότερα σπονδυλωτά ζώα της Γης (ενήλικα θηλυκά έχουν 2 cm μήκος). Όμως το πιο γνωστό και δημοφιλές και νόστιμο ψάρι της Τριχωνίδας είναι η αθερίνα. Ναι η γνωστή σας θαλασσινή. Η οποία προσαρμόστηκε και ζει σε μόνο μια ελληνική λίμνη: εδώ! Ο Γιάννης ρίχνει τα δίχτυα του για αθερίνα. Όλοι αθερίνα ζητάνε στα ταβερνάκια. «Πουλιέται ως και στην Αθήνα» μου ομολογεί.

Σουρουπώνει και πριν γυρίσουμε στο Θέρμο κατεβαίνουμε ξανά στη λίμνη να δούμε το εκρηκτικό δειλινό.

 Πιο κάτω από τα έρημα σπίτια τα νερά ροδίζουν και ο ορίζοντας πίσω από την κορυφή του Αράκυνθου φλέγεται από τα χρώματα….

Που βρίσκομαι;

Στη λίμνη Τριχωνίδα, στην Αιτωλοακαρνανία, στη δυτική Στερεά Ελλάδα.  Ο καλύτερος τρόπος να έρθετε είναι οδικώς μέσω Εθνικής Οδού Αθηνών – Πατρών – γεφυράς Ρίου και στη συνέχεια μέσω κεντρικής οδού Αντιρρίου –Αγρινίου. Ακολουθώντας τον κεντρικό δρόμο προς το Αγρίνιο θα στρίψετε αριστερά για Παναιτώλιο και φτάνετε στη λίμνη. Όμως είναι μεγάλος κύκλος και ο δρόμος Αντίρριο – Αγρίνιο παρότι κεντρικός είναι επικίνδυνος και με πολλή κίνηση. Καλύτερα ελάτε από Ναύπακτο και ανηφορίστε τα βουνά. Έχει στροφές αλλά έχει ησυχία και ωραία τοπία. Και είναι πιο σύντομα. Ενδεικτικές αποστάσεις: Αντίρριο – Θέρμο (μέσω Αγρινίου) 94 χλμ., Αντίρριο – Θέρμο (μέσω Ναυπάκτου) 60 χλμ.