Η Βέροια είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες πόλεις της Μακεδονίας. Μια από τις πιο αγαπημένες μου επίσης. Βρέθηκα εκεί μια φορά φθινόπωρο για να δω την αναστηλωμένη Μπαρμπούτα, την παλιά εβραϊκή συνοικία. Και ανάμεσα σε παλιά αρχεία διάβασα μια ιστορία. Μιας πώλησης...

Η οδός Κεντρικής ήταν κάποτε ο κύρος εμπορικός δρόμος της πόλης της Βέροιας. Σήμερα ελάχιστα χαριτωμένα μαγαζάκια διατηρούν τη μνήμη. Το εμπορικό κέντρο βρίσκεται πιο κάτω γεμάτο σύγχρονα μαγαζιά. Η παλιά Μητρόπολη της Βέροιας– ένας από τους αρχαιότερους ναούς της όλης είναι θεόκλειστη, ο μιναρές του Τζαμιού μισογκρεμισμένος και εμείς χωνόμαστε στην οδό Σοφού κατηφορίζοντας μέσα από τις παλιές τουρκογειτονιές: ερειπωμένα σαχνισιά σχεδόν αιωρούνται πάνω από το κεφάλι μας – άραγε σε ποιο θα πέσουν;

Κάτω μες σε ένα καταπράσινο λαγκάδι βουίζει τα νερά του ο Τριπόταμος, και εμείς κατηφορίζομε δίπλα από το γεφύρι του Καραχμέτ στην θρυλική συνοικία Μπαρμπούτα και την εβραϊκή γειτονιά της. Η οποία έχει δεχθεί μια εκπληκτική ανάπλαση. Τρία αρχοντόσπιτα αναστηλώθηκαν εξαιρετικά από το Δήμο, η εβραϊκή συναγωγή συντηρείται αλλά δεν λειτουργείται – χρειάζονται τουλάχιστον δέκα άντρες και σήμερα αλίμονο μόνο δύο εβραϊκές οικογένειες ζουν στην Βέροια – και πολλά από τα σπίτια της παλιάς οδού Χάβρας αναστηλώνονται από ιδιώτες.

Το αρχοντικό του Μπέκα στεγάζει το Διεθνές Ινστιτούτο Παραδοσιακής Αρχιτεκτονικής. Στα γείσα κάτω από τη στέγη βλέπω μια εβραϊκή επιγραφή: «Αν σε ξεχάσω Ιερουσαλήμ να ξεραθεί το δεξί μου χέρι».

Δίπλα το αρχοντικό Αναστασίου, χαίρεται το καινούριο του λουλακί χρώμα, την  ώρα και την πέτρινη αυλή δίπλα στην πυκνή παρόχθια βλάστηση. Κάποτε σπίτι του ραβίνου σήμερα στεγάζει τα Αρχεία του κράτους. Η υπεύθυνη Αλεξάνδρα Λαζάρου μας δείχνει σπάνιους θησαυρούς: κώδικες του ιεροδικείου Βέροιας «είναι γραμμένοι σε παλαιοτουρκική, αραβικά και περσικά, και έχουμε κώδικες από το 1602 ως το 1882. Υπάρχουν κώδικες ως και για αγοραπωλησίες παιδιών». Ανατριχιάζω. Μου δείχνει ένα τέτοιο «Ιεροδικαστική απόφαση Ιεροδικείου Βέροιας Αβδούλ Βακή δια της οποίας ο άπιστος κάτοικος Βέροιας Κωνσταντίνος Καρδάμας πωλεί το  οκταετή υιόν του Μιχαήλ δια μια δεκαετία ως δούλον εις τον Ιμάμη Μαχμούτ Τσελεμπή έναντι 1500 άσπρων…». 

Κοιτάζω τις πυκνογραμμένες σελίδες με τα ακατάληπτα από εμένα γράμματα, ένα κοπάδι μικρά μελανά ζώα με αιχμηρές ουρές, ένα αραμπέσκ παραμύθι, αλίμονο με διόλου ωραίο και καλό τέλος. Διόλου παραμυθένιο. Μια αγοραπωλησία παιδιού…

Περνάμε τη γέφυρα. Μια δυο μαμάδες έχουν τα πιτσιρίκια τους στο παρκάκι. Γελάνε όλοι.

Ήδη ξέχασα τον καταραμένο τον ιεροκώδικα… 

Που βρίσκομαι;

Στη Βέροια, στην κεντρική Μακεδονία. Ο καλύτερος και ο μόνος τρόπος να έρθετε είναι οδικώς μέσω Εγνατίας Οδού, είτε από Θεσσαλονίκη είτε μέσω Εθνικής οδού από Αθήνα.